115
Keltirilgan suyuqliklar orasida suvning sindirish ko’rsatkichi eng kichik bo’lsa, sinamik etil spirti
sindirish ko’rsatkichi eng katta. Nazariyada keltirilgani kabi materiallar dispersiyasi nurning sinishiga
to’g’ridan to’g’ri bog’liq emas, ammo ma’lum bir korrelatsiya mavjud.
5-LABORATORIYA ISHI. RANGLI SUYUQLIKLARDAGI YUTILISH SPEKTORI
Tajriba maqsadi:
1.To’g’ri ko’rish yo’nalishli prizma bilan spektrlarni tadqiq qilish.
2. Rangli suyuqliklardan o’tayotgan yorug’lik spektrlrini tahlil qilish.
Qisqacha nazariy ma’lumot
Yutilish
Yoruglik niuri vakuumda intensivligi va qutblanishi o’zgarmasdan. Nur yo’liga qoyilgan plastina
yoki filtrlar bir qancha effaktlarni hosil qiladi.
Birinchidan, plastina yoki filtr yorug’lik nuri bir qism energiyasini boshqa turdagi energiyaga
masalan, issiqlikka aylantirishi mumkin. Bu hodisaga yutilish deyiladi.
Ikkinchidan, ular tushayotgan nurlanish energiyasining bir qismini ajratib barcha yo’nalishlar boylab
chastotasini o’zgartirmasdan sochadi. Bu hodisaga elastik sochilish deyiladi. Umuman olganda nurni
tushish yo’nalishi va qutblanishidan farq qiluvchi boshqa yo’nalishda va qutblanishda sochadi.
Yutilish va sochilishi natijasida tushayotgan nur energiyasi yutilgan va sochilgan nur
energiyasiga teng miqdorda kamayadi. Vu yoqotilish so’nish deyiladi. Bu so’nish darajasi
tushayotgan nur qutblanish tashkil qiluvchilari uchun turlicha bo’lishi mumkin. Bu xodisa dixorizm
deyiladi va bu xodisa nurning palstina yoki filtrdan o’tgandan keyin nurning qutblanganlik holatini
o’zgartirishi mumkin.
