116
Virinchidan, agar ma’lum to’lqin uzunlikli yorug’lik nuri biror miqdorda aralashmali
eritmadan o’tganda fotonlar ko’p bo’lmagan miqdordagi yutuvchi kimyoviy birikmalar bilan
to’qnashadi va mos holda yuqori shaffoflikni va past spectral yutilishni kutishimiz mumkin. Agar shu
nur konsentartsiyasi yuqori bo’lgan eritmadan o’tsa fotonlar ko’p miqdordagi yutuvchi kimyoviy
birikmalar bilan to’qnashadi va mos holda past shaffoflikni va yuqori spectral yutilishni kutishimiz
mumkin. Shunday qilib spectral yutilish namuna konsentratsiyasiga bog’liq.
Ikkinchidan, agar nur namunada uzoq yo’l o’tsa o’tkazish koeffitsiyenti past va spectral
yutilishli katta bo’ladi, hamda nur namunada kam yo’l o’tsa o’tkazish koeffitsiyenti yuqori va
spectral yutilishli kichik bo’ladi. Bu ikki mulohaza quyidagi proporsionallikka olib keladi:
Bu erda,
proporsionallik koeffitsiyenti,
nur yo’li uzinligi va
yutuvchi material
konsentratsiyasi. Nur yo’li santimetrlarda, yutuvchi birikmalar konsentratsiyasi mollarda
o’lchanganda proporsionallik koeffitsiyentini molyar yutilish qobiliyati deyish mumkin va
proporsionallik
Bira-Lambert
qonuniga aylanadi
:
Rang shakllanish modellari
Har bir rang modelida ranglarni tavsiflashning o’z usuli mavjud. Har bir rang modelida
turlicha rang gammasiga ega bo’lgan turlicha rang kengligi mavjud. Masalan, RGB modelidagi
sRGB rang gammasi Adobe RGB modelidagi rang gammasidan farq qiladi. Shuningdek, tasvir hosil
qilish (monitorlar, televizor ekranlari) yoki printer kabi tasvir chop qilish qurilmalarida ham o’z rang
modeli va rang gammasi mavjud. Ekranda raqamli tasvirning hosil qilinishini keyin tasvirning chop
qilinishini ko’rib chiqaylik. Ekranda ko’ringan tasvirdagi alohida ranglar printerda chop qilinganda
o’zgarishi mumkin, chunki printer boshqach o’ziga xos rang modeli va rang gammasiga asosan chop
qiladi
