O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallangan




Download 3,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/127
Sana20.05.2024
Hajmi3,61 Mb.
#245676
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   127
Bog'liq
Majmua Optika ZAXIDOV I

Uchinchi usul.
Fokus masofasini linzani siljitish yo`li bilan o`lchash. Agar buyum bilan 
uning tasviri orasidagi (A) masofa linzaning to`rtlangan fokusi 
4f
dan katta bo`lsa, linzaning ikki 
vaziyatida buyumning tasviri hosil bo`ladi. 2-rasmdan ko`rinadiki, linzaning birinchi vaziyatida
),
(
1
x
A
a
+

=


+
=
x
a
2
bo`lgani uchun,
A
x
x
A
f
)
(
)
(


+



=
(3) 
Ikkinchi vaziyatda esa 
,
1
x
A
a

=
x
a
=
2
bo`lganidan, 
2


=
A
x
(4) 
Linza birinchi vaziyatda turganda buyum bilan linza orasidagi masofa 
2
1


=
A
a
(5) 
Linza bilan tasvir orsidagi masofa esa 
2
2

+
=
A
a
(6) 
a
1
va 
a
2
larning bu qiymatlarini (1) formulaga qo`yib, linzaning fokus masofasini topamiz: 
2-rasm. 


109 
A
A
f
4
2
2


=
(7) 
Buyum bilan ekranni bir-biridan

> 4
f
masofaga qo`yib, ularning orasiga qavariq linza 
joylashtiriladi. Linzani optik taglikda surish yo`li buyumning aniq tasviri hosil qilinadi. Optik 
taglikka o`rnatilgan shkaladan linzaning vaziyati yozib olinadi. Linzani surish yo`li bilan ikkinchi 
aniq tasvir hosil qilinadi. Bu tajriba bir necha marta takrorlanib linzalar orasidagi (A) masofa hamda 
linzaning ikkita vaziyati orasidagi 

masofa aniqlanadi. Olingan natijalar asosida (7) formula 
yordamida qavariq linzaning fokus masofasi topiladi va jadvalga tushiriladi. 
Nazorat uchun savollar: 
1. Linza deb nimaga aytiladi? 
2. Linzalarning asosiy parametrlarini aytib bering. 
3. Abbening sinuslar shartini tushuntiring. 
4. Yupqa linzalarning asosiy formulasini chiqaring. 
5. Linzalar qanday kamchiliklarka ega? 
6. Ishning bajarish tartibi. 
7. Bessel usuli boshqa usullardan qanday farqlanadi? 
Hisoblashlar 


Download 3,61 Mb.
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   127




Download 3,61 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallangan

Download 3,61 Mb.
Pdf ko'rish