| 3-topsbiriq. Donda granozan borligrni aniqlash.
Kerakli jihozlar va reaktivlar: kimyoviy texniktarozi; tiqini ishqab berkitiladigan shisha; granozanga reaktiv qog’oz.
Aniqlash yo 'li. Kimyoviy texnik tarozida 10 g don tortiladi, uni kolbaga solinadi, bo’g’ziga granozanni aniqlash uchun reaktivlar bi-lan maxsus ishlov berilgan reaktiv (indikator) qog’oz qo’yiladi. Kol-baning tiqini berkitiladi va 15—20 daqiqaga uy haroratida (18—20 °C) qoldiriladi. Donda granozan bo’isa, indikator qog’ozda pushti-qizil
94
rang hosil bo’ladi. Bo’yalish sust bo’lganda, shubha tug’ilib qolsa, kolbani suv hammomida 20—40 daqiqa isitiladi. Parallel holda gra-nozandan holi bo’lgan don bilan sinama nazorat o’tkaziladi.
Reaktiv qog’ozlarni yopiq bankada yoki probirkada quruq joy-da saqlash kerak. Qog’ozlar faolligini bir necha oygacha saqlab qoladi.
4-topshiriq. Xlorofosni aniqlash.
Kerakli jihozlar va reaktivlar: ultrabinafsha nur manbayi; spirtovka; probirkalar; 1% li rezorsin eritmasi; 1% li o’yuvchi natriy eritmasi.
Aniqlash yo 'li. Tekshirilayotgan mahsulotning chayindi suvi oh-nadi, probirkaga shu chayindidan 5 ml solinadi, 1% li o’yuvchi natriy eritmasi 0,2 ml 1% li rezorsin eritmasi quyiladi va spirtovkada qayna-guncha qizdiriladi. Suv oqimi tagida sovitilgan probirkani ultrabi-nafsha nurlar oqimiga qo’yiladi. Tekshirilayotgan sabzavotlar chayin-disida xlorofos bo’lsa, probirkadagi modda sariq rangda tovlanadi. Xlorofos bo’lmaganda tovlanish kuzatilmaydi.
5-topshiriq. Sevinni aniqlash.
Kerakli jihozlar va reaktivlar: ultrabinafsha nur manbayi; 0,1 N o’yuvchi natriy eritmasi; 50% li etil spirti.
Aniqlash yo’li. 0,1 N o’yuvchi natriy eritmasiga va 50% li etil spirtiga ho’llangan va cho’pga o’ralgan paxta tamponni mevalar sathidan 10—15 marta yurgizib chayindisi olinadi.
Tampon ultrabinafsha nurlar oqimiga qo’yiladi. Sevin bo’lganda tampon ko’kimtir-zangori rangli, bo’lmaganda esa to’q binafsha rangli shula beradi. Reaksiyasi spetsifik. Tekshirishga 3—5 daqiqa sarf bo’ladi. Usulning sezuvchanligi namunada 0,05 mkg sevin bo’lishidir.
6-topsbiriq. Quruq yoki yangi mevalarni tekshirish.
Aniqlash yo’li. Tekshiriladigan 100 g meva maydalanadi, tiqini yaxshi berkitiladigan shishaga solinadi, tortimning tamomila botib turishi uchun ustidan benzol quyiladi va 5—10 daqiqa chayqatiladi. Probirkaga hosil bo’lgan benzol aralashmasidan 10 ml quyib olinadi, ustidan o’yuvchi natriyning 0,1 N suvdagi eritmasidan 5 ml quyiladi va 30 soniyagacha qattiq chayqatiladi. Benzol va suv qatlamlari ik-kiga ajralgach probirkani ultrabinafsha nurlar oqimiga qo’yiladi. Sevin bo’lganda suv-ishqorh qatlam tiniq ko’kimtir-zangori rangda tovlanadi. Usulning sezuvchanligi namunada 0,5 mkg sevin bo’lishidir.
Keltirilgan usullarning hammasi sifatiy hisoblanadi. Miqdoriy aniqlash uchun uzoq muddat tekshirishni talab etadigan maxsus usullar tavsiya qilinadi.
|
