ELEKTROSTATIK MAYDONDA POTENSIALNING TAQSIMLANISHINI O`RGANISH

_{r F}r

qq₀

E  , bu yerda

q₀

F 

4

_{0 r} 2
(1)

E^r 

q

4₀r ²

nuqtaviy zaryad maydon kuchlanganligi.

q
Elektrostatik maydonning potensiali deb, maydonning shu nuqtasiga kiritilgan birlik musbat sinov zaryadiga ( q₀ ) mos kelgan potensial energiyaga (W_p ) miqdor jihatidan teng bo‘lgan fizik kattalikka aytiladi

  ^Wp ,

q₀

W_p 

qq_{0 ,}
4₀r


^{ } 4 r
. (2)

0
Zaryadlangan jismlar hosil qilgan elektrostatik maydonni kuch chiziqlari va ekvipotensial sirtlar orqali grafik ravishda tavsiflash mumkin.

Maydonning kuch chiziqlari deb, shunday chiziqlarga aytiladiki, uning har bir nuqtasida maydon kuchlanganlik vektori unga urinma ravishda yo‘nalgan bo‘ladi.
Ekvipotensial sirtlar deb, potensiallari bir xil bo‘lgan nuqtalarning geometrik o‘rniga aytiladi.

Elektrostatik maydon potensial maydon va unda ta’sir etuvchi kuchlar konservativ kuchlardir. Yopiq kontur bo‘yicha zaryadni

ko‘chirishda bajarilgan ish nolga tengdir,

A  _ q₀ E_e de  0 va

q₀ =1

bo‘lganda _ ^E_e ^{dl  0}

bo‘ladi.

Demak, kuchlanganlik vektorining yopiq kontur bo‘yicha

sirkulyatsiyasi har doim nolga tengdir. q₀

bajargan ishini ikki xil aniqlash mumkin
zaryadni kichik siljishida

q

E cos Edl

dl
₀ ^{r r}
 q₀ d ,


E cosEdl dl  E_e

ya’ni E vektorni dl ga proyeksiyasi


E   ^d .

^e dl
Formuladagi minus ishorasi E vektorning yo‘nalishi potensialni kamayishi tomonga yo‘nalgan ekanligini bildiradi.


Agar zaryad dl yo‘nalishi bo‘ylab ko‘chadigan bo‘lsa, ya’ni kuch chiziqlariga perpendikular yo‘nalishda, demak E vektorga perpendikular bo‘lsa,

r

E cos Edl

 0
r
, E_e =0 va


^d  0 ,

dl
  const
bo‘ladi.

Demak, kuchlanganlik vektori chiziqlariga perpendikular bo‘lgan egri chiziq potensiali bir xil, ya’ni ekvipotensial sirtlar bo‘ladi.