|
Mashinasozlikda ishlov berish aniqligi va uni taʼminlash
Pdf ko'rish
|
| bet | 159/188 | | Sana | 30.11.2023 | | Hajmi | 8,15 Mb. | | #108303 |
Bog'liq Mash texdan maruzalar TURSUNOV2Mashinasozlikda ishlov berish aniqligi va uni taʼminlash. Mashinasozlikda
ishlov berish aniqligiga erishish uchun texnolog bir qancha vazifalarni
muvaffaqiyatli yechishi lozim:
detalni tayyorlash va mashinani yigʻishda konstruktor tomonidan belgilangan
aniqlikni, yuqori unumdorlik va iqtisodiy koʻrsatkichlar bilan taʼminlashga erishish
lozim;
ishlov berish va yigʻish jarayonlarini zaruriy oʻlchash va nazorat asboblari bilan
taʼminlash;
operatsiyalar oraligʻi oʻlchamlari qoʻyimini belgilash va texnologik jarayon
davomida ularga rioya qilishni taʼminlash. Bundan tashqari texnolog belgilangan
texnologik jarayonning amaldagi aniqligini tadqiq qilishi va kelib chiqadigan
xatoliklarning sabablarini oʻrganishi kerak.
Detal aniqligi deb, uning chizma talablarini qondirish darajasi tushiniladi. Bu
talablar detalning oʻlchamlari, geometrik shakli, yuzalarining oʻzaro joylashishi
parametrlari, yuza gʻadir-budurligi va shuningdek materialning fizik va mexanik
xususiyatlarini baholash parametrlariga qoʻyiladi.
Ishlov berish aniqligini olishning ikki xil usuli mavjud: - belgilab yurib
koʻrish va oʻlchash usuli; - sozlangan stanoklarda (dastgohlarda) oʻlchamni
avtomatik olish.
Belgilab yurib koʻrish usulining asosida, dastgohga ishlov berilayotgan detal
oʻrnatilib, uning ishlov berilishi lozim boʻlgan yuzaga qirqish asbobi olib borilib
yuzaning bir qismidan metal qoplamasi qirqib olish yotadi. Bundan keyin dastgoh
toʻxtatiladi va ishlov berilgan yuzaning oʻlchami aniqlanib, uning detal ish
chizmasidagi oʻlchamdan qancha farqlanishi hisoblanadi va qirqish asbobining
holati shu farqqa mos ravishda tegishli yoʻnalishda siljitiladi. Bundan soʻng belgilab
yurish amalga oshiriladi va olingan oʻlcham tekshirib koʻriladi, agar oʻlcham talab
darajasidan farqlansa, yuqorida koʻrib chiqilgan ishlar takrorlanadi va hokazo. Bu
ishlar oʻlcham talab darajasidagi qiymat va aniqlikka yetguniga qadar qayta-qayta
bajarilaveradi. Talab qilingan oʻlcham olingach, shu sozlanish boʻyicha detalning
butun yuzasiga ishlov beriladi. Keyingi zagotovkaga ishlov berishda, qirqish
asbobini sozlash ishlari toʻligʻicha qayta bajariladi.
Bu usulning afzalligi sifatida aniqligi past dastgohda ham yuqori aniqlikda
ishlov berish, qirqish asbobi yeyilishidan kelib chiqadigan xatolikni yoʻqotish,
detallarga ishlov berish uchun murakkab moslamalardan foydalanish zaruriyatini
yoʻqotish imkoniyatini beradi.
Shuning bilan bir qatorda, bu usuldan foydalanilganida detalning aniqlik
darajasi ishchining saviyasiga bogʻliq boʻlishi, ishlab chiqarish suratining pastligi,
ish unumdorligi past boʻlganligi sababli mahsulot tannarxining yuqori boʻlishi kabi
kamchiliklar mavjud boʻladi. Bu kamchiliklarning mavjudligi sababli, bu usul
donalab yoki kamseriyalab ishlab chiqarishdagina qoʻllanilishi mumkin.
|
| |
