O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi buxoro davlat pedagogika instituti

Download 5,14 Mb. Pdf ko'rish
bet	154/239
Sana	19.05.2024
Hajmi	5,14 Mb.
	#244342

1 ... 150 151 152 153 154 155 156 157 ... 239

Bog'liq
“SAN’AT, TIL VA MADANIYAT MASALALARINI ILMIY O’RGANISHDA FAN VA

1-rasm

2- rasm
Boshqa bir namunani ko
ʻ
rib chiqalik. Daryo suvining cheti (qirg
ʻ
oqni
boshlanish chegarasi) sifatida berilgan to
ʻ
g
ʻ
ri chiziqqa parallel bo
ʻ
lgan
uning yuqori qirg
ʻ
og
ʻ
i (damba chegarasi)ga tegishli A nuqtasi orqali
qirg
ʻ
oq chegarasini o
ʻ
tkazish o
ʻ
xshash uchburchaklar usulidan foydalanib
bajarilgan. Perspektiv tasvir kuzatganimizda o
ʻ
zaro parallel gorizontal
to
ʻ
g
ʻ
ri chiziqlar qiya (og
ʻ
ma) tekislikni aniqlab berar ekan, ya’ni damba
(qirg
ʻ
oq tekisligi) qiya vazitada tasvirlangan (2-rasm, a). 2-rasm, b da esa
og
ʻ
ma vaziyatdagi AN kesma va uning proyeksiyasi AN
1
berilgan bo
ʻ
lib,
fazodagi ixtiyoriy B nuqta orqali o
ʻ
xshash uchburchaklar usulida AN ga
parallel bo
ʻ
lgan BE
to
ʻ
g
ʻ
ri chiziq o
ʻ
tkazish ko‘rsatilgan.
Qo
ʻ
shni vertikal to
ʻ
g
ʻ
ri to
ʻ
rtburchaklar usuli.
Dastlab bu
yasashning geometrik asosini ko
ʻ
rib chiqamiz.
Agar ikki qo
ʻ
shni to
ʻ
g
ʻ
ri to
ʻ
rtburchaklarning
diagonallarini o
ʻ
tkazsak ularning kesishgan
nuqtalari (A2

C1

3, B2

E1

4) bitta vertikal
34 to
ʻ
g
ʻ
ri chiziqda yotadi (3-rasm).
3- rasm
Yuqorida
ko‘rsatilgan
geometrik
asosdan foydalanib, 4-rasmda berilgan
B
nuqtadan AC ga parallel bo
ʻ
lgan BE chiziq
o‘tkazamiz. Mantiqiy yondashuv asosida fikr yuritsak, agar B nuqta ufq
chizig
ʻ
ining ostida joylashgan bo
ʻ
lsa, u holda A va C nuqtalardan ufq
chizig
ʻ
igacha bo
ʻ
lgan masofalarni teng ikkiga bo
ʻ
lib 1 va 2 nuqtalar

275
aniqlanadi va ufq chizig
ʻ
igacha hosil qilingan to
ʻ
g
ʻ
ri to
ʻ
rtburchakning 12
o
ʻ
rta chizig
ʻ
iga ega bo
ʻ
linadi. Qolgan geometrik yasashlar yuqoridagi kabi
bajariladi va B nuqtadan AC chiziqqa parallel bo
ʻ
lgan BE chiziq o
ʻ
tkaziladi
(4-rasm).

Download 5,14 Mb.

1 ... 150 151 152 153 154 155 156 157 ... 239

Download 5,14 Mb.

Pdf ko'rish