O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi buxoro davlat pedagogika instituti

Download 5,14 Mb. Pdf ko'rish
bet	40/239
Sana	19.05.2024
Hajmi	5,14 Mb.
	#244342

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 239

Bog'liq
“SAN’AT, TIL VA MADANIYAT MASALALARINI ILMIY O’RGANISHDA FAN VA

Adabiyotlar ro‘yxati:
1.Kаrimоv I.А. Bаrchа rеjа vа dаsturlаrimiz Vаtаnimiz tаrаqqiyotini yuksаltirish,
хаlqimiz fаrоvоnligini оshirishgа хizmаt qilаdi. “Хаlq so‘zi” gаzеtаsi. 2011 yil 22
yanvаr.
2. Аbrаlоvа M. vа bоshqаlаr. «Musiqа». O‘qituvchilаr uchun mеtоdik qo‘llаnmа.
2-sinf.- T.: «G‘оfur G‘ulоm nоmidаgi nаshriyot – mаtbаа ijоdiy uyi», 2008 y.
OG‘ZAKI IJODIYOT METODIKASINI O‘QUVCHILAR
SABOG‘IGA QO‘LLASHNING BA’ZI TEXNOLOGIYALARI
Murtozayev Doniyor Rizoqul o‘g‘li

NavDPI, «Musiqa ta'limi» kafedrasi o‘qituvchisi
Annotatsiya;
Maqolada

og‘zaki ijodiyot metodikasini o‘quvchilar sabog‘iga qo‘llashning
zamonaviy texnologiyalaridan namunalar kiritilgan bo‘lib, ilg‘or innovatsiyalardan qo‘llash
mwtodlari ta’rifiga bag‘ishlangan.
Kalitli s
o‘
zlar;
«Ichki ovoz» va «Tashqi ovoz», «Zangula», «Sayqal», «Breyn-suhbat»,
«Medium», «Bastakor», «Kompozitor».
Hech kimga sir emaski, bastakorlik ijodi masalasiga yaqin-
yaqinlargacha asosan g‘arbiy musiqashunoslikda qabul qilingan mezonlar
bilan yondoshildi. Shuningdek, kompozitorlik ijodi uchun birdan bir xos
bo‘lgan nuqtalar umuman zamonaviy musiqiy ijodkorlikning shartlariga
aylandi.
Xususan, an’anaviy sozanda bastakorlik san’ati tarixining buyuk
ijodkorlari tarixini har tomonlama chuqur o‘rganish, izlanish hamda
xalqimizga yetkazishga keng imkoniyatlar ochildi.
An’anaviy sozanda bastakorligi san’atiga xos asosiy xususiyatlar
quyidagilardan iboratdir, bular:
1. Tayyor kuyga so‘z solish.
2. An’anaviy musiqiy merosimizdan foydalanib asar yozish.
3. Og‘zaki an’anaga murojaat qilib asar yozish.
4. Har xil janrlarni uyg‘unlashtirib asar yozish.
5. Qardosh xalqlar ohangini o‘zbek uslubiga moslab asar yozish.
«Bastakor» atamasining «Kom’ozitor», «Kom’ozitor» atamasining
o‘zbekchasi «Bastakor» degan fikrga qo‘shilib bo‘lmaydi. Chunki, bu ikki
musiqiy ijod yo‘nalishi bir-biridan tubdan farq qiladi. Bastakor forscha so‘z
bo‘lib, basta-tuzish, bog‘lovchi ma’nosini, kor-ishlash mazmunini bildiradi.
Bastakorlik ijodi monodiya, ya’ni bir ovozli kuy ma’nosini bildiradi.
Kom’ozitor-fransuzcha so‘z bo‘lib, yaratuvchi degan ma’noni anglatadi. Bu
musiqiy ijod ko‘’ ovozli musiqa uslublari garmoniya va ‘olifoniyaga
bog‘langan ijoddir. Bastakorlik ijodi asosan ikki yo‘nalishda:
1. Og‘zaki, ya’ni nota yozuvisiz
2. Nota yozuvi yordamida rivojlanib kelmoqda.

78
Kiritilgan bastakorlar odatdagidek alifbo tartibida emas, tarixiy –
tavalludi xronologiyasi tarzida berildi. Shuningdek, ushbu risolani
yaratishda mazkur ma’lumotnomaga kiritilgan bastakorlar xayoti va
ijodiga doir barcha ilmiy ishlar, maqola va qo‘llanmalardan samarali
foydalanildi. Albatta musiqashunos olimlar, bastakorlar, eng muhimi
kitobxonlar taklif – mulohazalari asosida kelgusida mazkur bastakorlar
ijodi
ma’lumotnomasini
yanada
sifatli
bo‘lishi
hisobiga
mukammallashtirish imkoniyati tug‘iladi deb umid qilamiz.Ushbu masala
yuzasidan ba’zi texnologiyalarni tadbiq etmoqchi bo‘lsak, bunda:

Download 5,14 Mb.

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 239

Download 5,14 Mb.

Pdf ko'rish