O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim,fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti «tasdiqlayman»




Download 3,03 Mb.
bet27/89
Sana22.06.2024
Hajmi3,03 Mb.
#265192
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   89
Bog'liq
KvaKT ДАК Baholash mezoni (2)

7.7. АММИАК СИНТЕЗИ КАТАЛИЗАТОРЛАРИ.
Аммиак синтези кашф этилишида реакция параметрлари ўрганилган. Ушбу реакциянинг ўнг томонга силжишида катализаторни ўрни ахамиятлидир. Демак реакция давомида реакция экзотермиклиги, юқори хароратда бориши, юқори босимда ташкил этилиши билан бирга реакциянинг қайтарлиги катализаторлар эхтиёжлигини кўрсатган. Бундан кўриниб турилдики АММИАК хосил бўлишини қуйидагича ифодалаш мумкун.
Катализатор билан абсордция қилинган АЗОТ молекуласи темир билан FeN, FeN2 ни хосил қилади. Водород катализатор юзасида FeN, FeN2 билан реакцияга киришиб бир неча оралиқ махсулотлар хосил қилади. FeхNН, Feх 2, Feх3
Feх3 нейтрал хисобланиб унинг ажралиш хисобига аммиак хосил бўлади ва катализатор юзасидан десорбцияланади.
Синтез жараёнида водород электрон ташиб берувчи хисобланади. У ўз электоронини катализатор ва активаторга беради. Азот эса электронни катализатор юзасидан олади ва юқори даражада активланади.
Саноатда аммиакни газдаги миқдорини мувозанатдаги миқдордан кам ушлаб туриш билан эришилади.
Аммиак хосил бўлишида катализатор бошқа металлар – осмий , уран, молибден, вольфрам ва бошқа металолардан хам фойдаланиш мумкун.
Хозирда темир катализаторлари қўлланилмоқда ва унинг ғовак қилиб ишлаб чиқариш учун катта юзага эга бўлган холатда куб кристал формага келтирилади. Ундан энергия жихатдан мувозанатлашмаган темир атомлари пайдо бўлади. Бу атомлар темир катализаторини активлигини аниқлайди. Аммиакни синтез қилиш хароратида темир кристаллари ўсиш холати юз беради. Бунинг натижасида мувозанатсиз атомлар сони камаяди ва катализатор активлиги камаяди.
Катализатор узоқ вақт ўз активлигини ушлаб туриш учун унга активатор ва промоторлар қўшиб тайёрланади.
Асосан хозир темир катализатори учун активатор сифатида алюминий оксиди хисобланади, у жараён давомида тикланмайди, у темир катализаторини юпқа қатлам Билан қонлаб олади. Бу темир атомларини бир-бирига таъсирини қийинлаштиради ва кристалларни кўп хосил бўлишидан сақлайди.
Al203, Fe3О4 га ўхшаш кристалл структурага эга. Al203 ни бу хусусиятини йўқотиш учун активатор К2О қўшилади.
К2О – асосий вазифаси хосил бўлган аммиакни десорбциялашни тезлаштиради.
Fe- қанча кўп промотрлпнгпн бўлса, унинг активлиги юқори бўлади. Активлаштирувчи бирикмалар қотишмада комплекс бирикма хосил қилади.
Демак АЗОТ ва ВОДОРОД билан бирга келган кислород, углерод 4 оксиди, углерод оксиди ва сув захарли хисобланган бўлади. Агар катализатор шу моддалар орқали захарланса уни тоза азот ва водород аралашмаси билан тиклаш мумкун.
Хулоса саноатда аммиак синтези учун темир катализаторлар кенг ишлатилмоқда.
Катализаторлар 2 хил типда: - структурловчи  Al203, Mg0, Si02
- модификацияловчи  К2О, СаО

Бу эса оптимал миқдорда промоторлар бўлганда катализаторларни активлик юзаси ошади.


Аммиак синтизида ишлатиладиган катализаторлар 2 турдаги маркада:


-СА-1 (оксидланган)


-СВ-1В (қайта тикланган) донадор холатда ёки майдаланган холда қўлланилади.
СА-1 синтез колоннасида қайта тикланади. Донадор катализаторлар майдаланган катализаторлардан механиқ қаттиқлиги билан фарқ қилади.

Download 3,03 Mb.
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   89




Download 3,03 Mb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim,fan va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona politexnika instituti «tasdiqlayman»

Download 3,03 Mb.