avvaldan tizimga yuklanadigan va ma’ lum vaqtda bajarish talab qilinadigan
topshiriqlami berishingiz mumkin. Ma’ lumotni pechat qilish ko’rinishini
skript
yordamida aniqlab qo’yishingiz yoki ko’rsatilgan vaqtda skript buyruqlarida
ko’rsatilgan ishni bajarishni tizimga yuklab qo’yishingiz mumkin.
Kiritish-chiqarish ja ra y o n i
Tizimda kiritish-chiqarish asosi to’g ’ri yo ’nalishli ketma-ket murojaatli
baytlardan tashkil topgan va bir o’ Ichovli fayl deb tahlil qilinadi.
Har bir fayl
uchun o’qish-yozish joyining ko’rsatkichi bo’ ladi. N ta yozuv o’qilsa(yozilsa)
ko’rsatkich fayl bo’yicha oldinga N ta baytga suriladi va navbatdagi o’qiladigan
(yozilladigan) belgi o’mini ko’rsatadi. Fayl bilan birinchi marotaba ishlashdan
avval fayl tashkil qilinadi yoki ochiladi. Dastur yordamida ochilgan fayl,
joriy
jarayon miq’yosida, 0-dan boshlanib ichki tartiblanadi. Faylni ochuvchi tizim li
chaqiruv, o’qish (yozish) uchun mo’ ljallangan ochiq fayl tartibini beradi. Fayl
ochilgandan so’ng unga o’qish(yozish) funksiyalarini qo’llash mumkin. Fayldan
o’qishda navbatdagi baytlar ketma-ket o’qiladi va o’qilgan
baytlar haqida
ma’ lumot beriladi. Faylga yozishda jarayon xotirasida joylashgan navbatdagi
baytlar yoziladi. Agar berilganlar yozib bo’ lingandan so’ng qaytariladigan son
baytlar soniga teng bo’lmasa, bu xatolik vujudga kelganidan dalolat beradi. Agar
navbatdagi yozilayotgan
bayt chegaradan chiqib ketsa, u holda faylga
qo’shimcha joy ajratiladi. Faylga to’g ’ridan to’g ’ri murojaat,
maxsus funksiyalar
yordamida, tajab qilinagan joyni topib o’qish-yozish bilan amalga oshiriladi.
Talab qilinadigan joydan o’qish-yozish fayl turiga yoki tashqi qurilm a
arxitekturasiga bog’liq. Jarayon faqat ochiq fayllar ustida ulaming atributlarini
qo’yib yoki yozib amallar bajarish mumkin. Shu
bilan birga jarayon fayl
qismlarini (MS DOS da faqat faylni to’ liqligicha blokirovka qilish mumkin)
blokirovka qilib, boshqa jarayonlar murojaatidan himoya qiladi ham. Fayl bilan
ishlash yakunlangandan so’ng, uni yopish talab qilinadi. Dastur ishi yakun-
langandan keyin, hamma ochiq fayllar avtomatik tarzda yopiladi.
