- tashqi qurilmalar,
- va shu kabilar kiradi.
Dasturiy resurslar bu:
- kiritish va chiqarishni boshqaruvchi dasturlar,
- kompyuter ishlashini ta’minlaydigan boshqaruvchi dasturlar,
- berilganlami tahlil qiluvchi dasturlar,
-
drayverlar,
- virtual ichki va tashqi xotirani tashkil qiluvchi va boshqaruvchi dasturlar,
- va shu kabilardir.
D asturlash tizimi-dasturlash tillari va ularga mos til protsessorlari
majmuasidan iborat bo’lib, dasturlarga ishlov berish va sozlashni ta’minlovchi
dasturlar to’plamidan iborat. Dasturlash tizimini tashkil qiluvchilar (dasturlar)
amaliy dasturlar to’plami singari AT boshqaruvi ostida ishlaydi. Kompyuter
rcsurslari AT boshqaruvi ostida bo’ladi. AT ga ehtiyoj
resurslar taqsimoti va
ulami boshqarish masalasi zaruriyatidan kelib chiqadi. Resurslami boshqarish-
dan maqsad foydalanuvchiga kompyuterdan effektiv foydalanish bilan birga
resurslami boshqarish tashvishidan ozod qilish.
AT quyidagi xususiyatlarga ega bo’lishi talab qilinadi:
Ishonchliiik. AT o’zi ishlayotgan qurilmalar bilan birga ishonchli bo’lishi
kerak. AT foydalanuvchi aybi bilan
vujudga kelgan xatoni aniqlash, uni tahlil
qilish va tiklanish holatida bo’lishi kerak. AT foydalanuvchining o’zi tomonidan
qilingan xatodan himoyalashi, hech bo’lmaganda dasturiy muhitga keltiriladigan
zarami minimumga olib kelishi kerak.
Himoya. AT bajarilayotgan masalalami o’zaro bir biriga ta’siridan
himoyalash kerak.
Bashorat. AT foydalanuvchi so ’roviga bashoratchilik
bilan javob berishi
kerak. Foydalanuvchi buyruqlari tizimda qabul qilingan qoidalar asosida yozil-
gan bo’lsa, ulaming ketma-ketligi qanday bo’lishidan qat’iy nazar natija bir xil
bo’lishi kerak.
Qulaylilik. Foydalanuvchiga AT ni taklif
qilishdan maqsad resurslami
aniqlash va bu resurslami boshqarish masalalarini yechishdan ozod qilishdir.
Tizimni inson psixologiyasini hisobga oigan holda loyihalash kerak.
Sam aralilik. Resurslar taqsimotida AT foydalanuvchi uchun maksimal
holda tizim resurslaridan foydalanish darajasini oshirish kerak. Tizimning o’zi
esa iloji boricha kamroq resurslardan foydalanishi kerak. Resurslaming AT
tomonidan band qilinishi foydalanuvchi imkoniyatlarini
kamaytirishga olib
keladi.
Moslanuvchanlik. Tizim amallari foydalanuvchiga qarab sozlanishi mum-
kin. Resurslar majmuasi AT effektivligi va samaradorligini oshirish maqsadida
ko’paytirish yoki kamaytirilishi mumkin.
Kcngaytiruvchanlik. Evolutsiya jarayonida AT
ga yangi fizik va dasturiy
resurslar qo’shilishi mumkin.
45
Aniqlik. Foydalanuvchi tizim interfeys darajasidan pastda sodir bo’ladigan
jarayondan bexabar qolishi mumkin. Shu bilan birga foydalanuvchi tizim haqida
qancha bilgisi kelsa shuncha bilish imkoniyatiga ega bo’lishi kerak. Bu holatda
interfeys tizimida qabul qilingan qoida va fizik qurilmalar ulanishi va o’zaro
bog’liqligining funksional tavsifi asosida amalga oshiriladi.
Avval qayd etganimizdek - AT ning asosiy vazifasi
bu resurslar taqsimoti va
boshqarishdan iborat. AT foydalanuvchini resurslar taqsimotidan ozod qilib
kompyutemi uch xil holatda ishlashini ta ’minlashi mumkin: bir dasturli; ko’p
dasturli; ko’p masalali.
