126
Sifatni yaxshilash bo‘yicha ishlar navbatini grafik usulda
tasvirlashga urinishlar bo‘lgan. 1950 y. da statistik metodlar bo‘yicha
amerika olimi va mutaxassisi E. Deming
yapon mutaxassislari uchun
o‘tkazgan seminarida sifat tizimining modelini umumiy ko‘rinishda
namoyish qildi (4.2-rasm).
Mahsulot sifatiga oid Fikrlar Mahsulot sifati uchun mas’ullik
hissiyoti
4.2-rasm. Sifat tizimining birinchi modeli.
E. Deming o‘z modelini quyidagicha tavsiflagan: “Bu diagramma,
menimcha, tushunish uchun juda oddiy, men uni to‘rt sektorga ajratilgan
“g‘ildirak” ko‘rinishida yozdim. G‘ildirak “mahsulot sifatiga oid fikrlar”
va “mahsulot sifati uchun mas’ullik sezgisi chizig‘i bo‘ylab g‘ildiraydi.
Eng
muhimi shundaki, g‘ildirakning barcha to‘rt cheti bir-biri bilan
bevosita bog‘langan bo‘lib, uning boshi va oxiri yo‘q. Aynan shu sababli
ham men doyira yasadim”.
Seminarda keltirilgan sifatni boshqarish
tizimi tamoyili va fikriga
minnatdorchilik uchun Yapoiiyada Deming nomidagi milliy mukofot
ta’sis etildi. Yapon mutaxassislari birinchi
modelda mahsulot sifatini
yaxshilash bo‘yicha ishlarni tashkillashtirishga tizimli yondashish
g‘oyasini ko‘rdi, ta’kidladi va o‘z faoliyatlarida ishlab chiqib, foydalana
boshladi. AQSHda ham shunday mukofot - Malkolm Boldridj nomidagi
milliy mukofot, Sifat bo‘yicha Yevropa mukofoti, Rossiya Federatsiyasi
Hukumatining mukofoti ta’sis etildi va b.
O‘tgan asrning 80-yillarida
sifatni rejalashtirish, sifatni oshirish
bo‘yicha dasturlarni ishlab chiqish masalalariga katta e’tibor
berila
boshlandi. AQSHning sifatni boshqarish bo‘yicha mashhur mutaxassisi
