Sifatni boshqarish tizimi. A. Feygenbaum zamonaviy ishlab chiqarish va iste’mol sharoitlarida
“sifat” tushunchasi bilan bog‘liq bo‘lgan masalalar doirasini quyidagicha
ifodalaydi: “Chiqarilayotgan mahsulot assortimenti muttasil kengaya-
yotgan sharoitlarda iste’molchi, ya’ni uy bekasi bo‘ladimi, yoki sanoat
korporatsiyasi, universal do‘konlar tarmog‘i yoki vazirligimi, mahsulotni
sotib olishning maqsadga muvofiqligini sifatga qarab aniqlaydi.
Mahsulot sifatini boshqarish kompleks tizimlari puxta ishlab chiqilgan
va samarali ishlaganda firmaning rentabelligini va katta foyda ko‘rishini
ta’minlaydi. Sifatni boshqarish tizimini joriy qilish natijasida korpo-
ratsiyalar chiqariladigan mahsulot hajmini kattalashtirmoqda, mehnat
unumdorligining oshishiga erishmoqdalar, sifatga xarajatlarni jiddiy
kamaytirish va raqobatbardoshlikni oshirishni ta’minlamoqda”.
Demak, “Sifat mohiyati tashkilashtirishni boshqarish samaradorli-
gining ko‘rsatkichidan iborat".
A. Feygenbaumning aniqlashicha, sifatni boshqarish evolyutsiyasi
XX asrga hos hususiyat bo‘ldi. Bunda sifatni boshqarishga yondashishda
asosiy o‘zgarishlar taxminan har 20 yilda sodir bo‘ldi (4.3-rasm). A.V.
Glichevning fikricha, A. Feygenbaum sifatni boshqarish shakllari va
metodlarining izchillik bilan integratsiyalanishi umumiy tamoyilini
to‘g‘ri belgilagan. Sifat tizimlari bo‘yicha ba’zi mutaxassislarda, sifatni
boshqarishning yangi metodining paydo bo‘lishi ilgarigi shakllar va
metodlarni yo‘qqa chiqaradi, degan fikr bo‘lgan. Masalan, bizning
mamlakatimizda ham shunday fikr bo‘lganki, MSB KT mahsulotni
benuqson tayyorlash va uni birinchi taqdimdayoq topshirishni yo‘qqa
chiqaradi. Shunga qaramay, mahsulotni benuqson tayyorlash MSB
KTning ajralmas elementidir.
130
Evolyutsiya Yillar
1900 Sifatni individual tekshirish, 1920 Sifatni tekshiruvi, 1930
Mahsulotni qabul qilishda sifatni, 1960 Sifatni statistik tekshirish, 1980
Sifatni kompleks boshqarish.
