P’ezoelektrik datchiklar




Download 3,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/99
Sana18.05.2024
Hajmi3,59 Mb.
#242311
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   99
Bog'liq
darslik avtomatika asoslari

2.6.2. P’ezoelektrik datchiklar
P‘ezoelektrik datchiklarni (2.11-rasm) ishlash prinsipi ba‘zi kristall 
moddalarning mexanik kuch ta‘sirida elektr zaryad hosil qilish qobiliyatiga 
asoslangan. Bu hodisa p‗yezoeffyekt deb ataladi. P‘ezoeffekt kvars, turmalin
segnet tuzi, bariy titanat va boshqa moddalar kristallarida kuzatiladi. Bu tipdagi 
asboblarda ko`pincha kvars ishlatiladi. Kvarsning p‘ezoelektroeffekti +500° S 
gacha bo`lgan haroratga bogliq emas, lekin +570° S dan oshgan haroratda bu 
effekt nolga teng bo`lib qoladi. 


32 
 
2.11-rasm. Pezoelektrik datchikning sxemasi 
Pezoelektrik datchiklarning hosil qiladigan EYuK bosimga proporsional 
bo`lib, qiyidagi formula orqali aniqlanadi: 
С
F
а
U
х
0

(2.11) 
bu yerda , S - datchikning umumiy sigimi 
F
x
- mexanik bosim , 
a
0
- proporsionallik koeffitsiyenti .
Ushbu datchikning sezgirligi: 
х
F
U
д
К



(2.12) 
 
 
Bo`lim bo`yicha savollar 
1. Avtomatikaning suv xujaligida qo`llanuvchi qanday texnik vositalarini bilasiz ?
2. Qishloq va suv xo`jaligi ishlab chiqarishida qo`llaniladigan o`zgartirgichlar qanday 
guruhlarga bo`linadi , ularning xususiyatlari qanday ? 
3 Avtomatlashtirish tizimlarida qo`llanuvchi elektrik datchiklar haqida ma‘lumot bering?
4. Sath, bosim, burchak tezligi, p‘ezometrik datchiklarning xususiyatlari qanday? 
5. Sezgirlik koeffitsiyenti nima? 
6.Rezistiv datchiklar guruhiga qanday datchiklar kiradi? 
7.Potensiometrik datchikning statik tavsifnomasini qanday ahiqlanadi? 
8.Potensiometrik datchikning tavsifnomalari va sezgirligi qanday ahiqlanadi? 
9.Ko`mir datchiklarining ish prinsipi qanday ? 
10.Ko`mir plastinkali datchikning sezgirligi qanday ahiqlanadi? 
11.Tenzometrik datchiklarning ish prinsipi qanday hodisaga asoslangan? 
12.Tenzometrik datchiklarning asosiy ko`rsatkichi qanday ahiqlanadi? 
13.Induktiv datchikning ish prinsipi qanday ? 
14.Transformator datchikning ish prinsipi qanday ? 
15.Sig‘im datchiklarining ish prinsipi qanday ? 
16. «RUS» sath o`lchagichining tarkibiy sxemasi qanday? 
17.Qalqovichli datchiklarning ish prinsipi qanday ? 
18.P‘ezoelektrik datchiklarni ishlash prinsipi qanday ? 


33 

Download 3,59 Mb.
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   99




Download 3,59 Mb.
Pdf ko'rish