136
Birinchi sxema bo`yicha tizimning xo`jaliklararo
qismidagi barcha
rostlanuvchi qurilma va inshoatlarda markazlashgan boshqaruv nazorat va hisobga
olish masalalari asosan joylarda doimiy xizmatchi xodimlar
ishtirokisiz amalga
oshirilishi ko`zda tutilgan. Buning uchun suv ko`tarish inshoatlari va
uskunalarining barcha rostlanuvchi qismlari datchiklar va birlamchi o`lchov
asboblari bilan ta‘minlanadi va ular yordamida
olingan nazorat qilinuvchi
kattaliklar dispetcher punktiga uzatiladi. To`sqichlarni markazlashgan ravishda
boshqarish uchun ijro mexanizmlaridan foydalaniladi.
Boshqariluvchi va nazorat
qilinuvchi kattaliklar haqidagi axborotni telemexanik vositalar yordamida qabul
qilish ko`zda tutiladi.
Tizim tarkibidagi xizmat joylaridagi dispetcher aloqasi, ulardagi uskunalarni
ta‘mirlash, avariya holatlarini oldini olish maqsadida ob‘ektlariga jo`natiluvchi
xizmatchi xodimlar umumiy boshqaruv tizimining tarkibiy qismi hisoblanadi.
Bunday avtomatlashtirish sxemasida dispetcher
operativ xodim sifatida
dispetcher punkti orqali bevosita barcha rostlanuvchi inshoatlarni boshqaradi,
ko`rsatuvchi asboblar yordamida suv tarqatish jarayonini
nazorat qiladi va
boshqaruvni yengillashtiruchi turli texnik vositalardan foydalanish imkoniyatiga
ega bo`ladi (hisoblash texnikasi, kompyuterlashtirish).
Ikkinchi sxema bo`yicha barcha rostlanuvchi qurilmalar (suv tortish, suv
tarqatish, to`suvchi va boshqalar) belgilangan ish tartibini
avtomatik ravishda
rostlash maqsadida avtomatik rostlagichlar bilan ta‘minlanadi. Dispetcher
punktidan fakatgina avtomatik rostlagichlarning ish tartibini
belgilovchi signallar
uzatiladi, bu holda dispetcher qurilmalarni boshqarish emas, ularni holatini nazorat
qilishni amalga oshiradi va faqat avariya holatlaridagina operativ boshqaruvni
bajarishi mumkin. Bu sxema birinchisiga qaraganda takomillashtirilgan, boshqaruv
obektini doimo nazorat qilishi shart emas. Avariya holatlarida
agar telemexanika
xonasi shikastlangan bo`lsa ham avtomatik rostlagich oldindan belgilangan ish
tartibini saqlaydi. Dispetcher bajaruvchi boshqaruv funksiyasi soddalashadi. Zarur
bo`lgan holatlardagina u avtomatik rostlagichlarning joylashishini o`zgartirishi
mumkin. Shuning uchun masofadan boshqarishda
mahalliy avtomatlashtirish
vositalarisiz faqat vaqtinchalik tadbir sifatida juda oddiy boshqaruv tizimlarida
qo`llash mumkin.
