UDK 625.1:004
39.275
A99
Oliy va o 'rta maxsus, kasb-hunar ta 'limi o ‘quv metodik birlashmalar
faoliyatini muvofiqlashtiruvchi kengash nashrga tavsiya etgan.
Azizov, A sadulla
\ 99
Temir yo‘l transportida mikroprosessorli
avtomatika va
telemexanika tizimlari: kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv
qoMlanma /A. Azizov, B. Fayzullayev; 0 ‘zbekiston Respublikasi
Oliy va o ‘rta-maxsus taTim vazirligi; 0 ‘rta-maxsus kasb-hunar
taTimi markazi. - T.:
Yangi nashr, 2012. - 64 b.
ISBN-978-9943-22-117-8
Taqrizchilar:
N. Hasanov-DATK « 0 ‘zbekiston temir y o‘llari» signallashtirish
va aloqa markazining bolim boshligi.
Sh. R. Xorunov-TTY M I dotsenti, t. f. n.
0 ‘quv qo‘ llanmada temir yo‘1 tarmoqlarida avtomatika va telemexa-
nika tizimlaridan foydalanishda ilmiy texnik rivojlanish talablariga
javob bermasligi tahlil qilingan. Hozirgi vaqtda qo‘yilgan talablarga
javob beruvchi tizim sifatida, yo
‘1 qismida o‘qlami elektron hisoblash
qurilmalari olingan. Qabul qilingan tizim
foydalanishda ishonchliligi
past boTgan rels zanjirlaridan voz kechish imkoniyatini yaratadi.
0 ‘quv qoTlanmada yangi avtomatika va telemehanika tizimlarini
qurish prinsiplari, ulami hozirgi vaqtda
temir yo
‘ 1 tarmoqlarida va sa-
noat transportida qoTlash ta'riflangan.
0 ‘quv qoTlanma temir yoTdagi ekspluatatsiya doimiy injener-tex-
nik xodimlar sostavi, temir yo
‘1 kolleji o‘quvchilari va institut tala-
balariga moTjallangan. Mazmunan oq‘uv qoTlanma institut va kolle-
jlarda o ‘quv jarayonida hamda bitimv ishlarini bajarishda qoTlanishi
mumkin.
ISBN-978-9943-22-117-8
UDK 625.1:004
KBK 39.275ya722
© «YANGI NASHR» nashriyoti, 2012
www.ziyouz.com kutubxonasi
K IR IS H
Y o i uchastkalarda poyezdlar harakatini nazorat etuvchi
asosiy elem ent rels zanjirlari hisoblanadi.
A m m o ulam ing
ishlash ishonchliligi yuqori em as. Shuning uchun poyezdlar
harakatida ushlanib qolishlar kuzatiladi va yol uchastkala-
rining otkazuvchanligi pasayadi. Yo‘l uchastkalarda poy-
ezdlar harakatini nazorat etishning boshqacha usullari
tem ir
y o ‘l avtom atika v a telem exanika tizim larining ishonchlilig-
ini oshiradi. Shuni ham ta 'k id lab o ‘tish zarurki, rels zanji-
rlari uzluksiz turdagi avtom atik lokom otiv signallashtirish
funksiyasini bajaradi. Yangi qurilm alar h am
shu funksiyani
bajarishi lozim.
H ozirgi vaqtda
foydalanilayotgan apparaturalam ing
k o ‘p qism i avtom atika ham da telem exanikaning eski tizim
prinsiplarida qurilgan. T em ir y o ‘l
transportida zam onaviy
m ikroelektronika v a raqam li usullar b ilan axborotni o ‘zgar-
tirish oxirgi yillarda q o ‘llanila boshladi.
B unday
texnologiyalam i
q o ‘llash
apparaturalarda
m etallam i kam roq ishlatish v a avtom atika v a telem exanika
tizim lariga yuklatilgan funksiyalam i texnik bajarilish qiy-
m atini kam aytiradi. E lektronika sohasidagi yuksalish m ikro-
elektron apparatura hal qilishi zam r b o ‘lgan m asalalam ing
funksional im koniyatlarini oshishiga olib keladi.
Shuning uchun zam onaviy va loyihalashtirilayotgan
tizim lar prinsipial jih atd an yangi bolishi ham da xarakteristi-
kalari yaxshilanishi zam r.
B unday tizim lar qatoriga y o ‘l
qism ini bosh yoki bandli-
gini aniqlovchi, harakat tarkibi g ‘ildirak o ‘qlarini hisoblash
asosida qurilgan m ikroelektron tizim lam i keltirish m um kin.
3
www.ziyouz.com kutubxonasi
M ikroelektron texnikani tatbiq etish prinsipial ravishda yan-
gi axborot uchun belgilanganlik va texnologiyalar jaray o n i-
ga operativ ta ’sir k o ‘rsatuvchi stansiya navbatchisi va elek-
trom exanik ish jo y larin i ishlab chiqish im koniyatini yaratdi.
Yangi tizim lam i axborot uchun belgilanganligi,
avtom atika
va telem exanika tizim larini avtom atik boshqarishda yagona
fazoviy tizim ga birlashtirishga im kon beradi.
4
www.ziyouz.com kutubxonasi
