188
Parallel ulangan zvenolardan iborat tizimning uzatish funksiyasi alohida
zvenolar uzatish funksiyalarining yig„indisiga teng:
.
)
(
)
(
...
)
(
)
(
)
(
1
2
1
n
i
i
n
Т
s
W
s
W
s
W
s
W
s
W
(3.4)
Qarshi-parallel (teskari bog„lanishli) zvenolardan (3.5-rasm) iborat ABT
ning uzatish funksiyasi
to„g„ri uzatish zanjiridagi zveno uzatish funksiyasini shu
funksiya bilan teskari bog„lanish (t.b.) zanjiridagi zveno uzatish funksiyasi
ko„paytmasi plyus yoki minus birga bo„lingani (nisbati)ga teng:
.
)
(
)
(
1
)
(
)
(
1
s
W
s
W
s
W
s
W
tb
(3.5)
3.5-rasm. Qarshi paralel ulangan zvenolardan iborat tizimning
struktur sxemasi
Agar t.b. zanjirida zveno mavjud bo„lmasa bunday
ulanish birlik teskari
bog„lanishli ulanish deyiladi (3.6-rasm), bu hol uchun tizimning uzatish funksiyasi:
.
)
(
1
)
(
)
(
1
1
s
W
s
W
s
W
(3.6)
3.6-rasm. Birlik teskari bog„lanishli tizimning struktur sxemasi
Y(S)
W (S)
W (S)
W (S)
X(S)
9
10
12
3.7-расм. Системанинг оралиқ эквивалент структур схемалари
189
Ушбу 3.7-расмда келтирилган структур схема бўйича АРTнинг
натижавий узатиш функцияси қуйидагича бўлади:
.
)
(
)
(
)
(
1
)
(
)
(
)
(
10
12
9
12
9
S
W
S
W
S
W
S
W
S
W
S
W
(3.7)
Yuqorida keltirilgan (3.3), (3.4), (3.5) va (3.6) formulalardan hamda struktur
sxemalarni o„zgartirish qoidalari [5,6,7] dan foydalangan holda o„zaro kesishuvchi
bog„lanish chiziqlari bo„lgan har qanday murakkablikdagi
struktur sxemani
kesishuvchi bog„lanish chiziqlari bo„lmagan, ochiq va berk zanjirli ABT uzatish
funksiyalarini aniqlanishi mumkin bo„lgan sxema ko„rinishiga keltirish mumkin.
Bunday o„zgartirishlarning asosiy sharti tizimning dinamik xususiyatlarining
saqlanishi, ya‟ni
boshlang„ich sxema bilan o„zgartirish
natijasida olingan
ekvivalent
(hisoblash)
sxemasi
bilan
tavsiflangan
tizimning
dinamik
xususiyatlarining bir xilda, ya‟ni bu ikkala sxemalar bo„yicha hisoblangan
tizimning uzatish funksiyalari bir xilda bo„lishidir.
TOPSHIRIQNI
BAJARISH TARTIBI
ABT ni tipik (elementar) zvenolarini, ularning uzatish funksiyalarini
aniqlash va struktur sxemasini tuzish asosida tizimning
uzatish funksiyasini
hisoblab aniqlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
1) tizimni tashkil etuvchi funksional elementlarni qaysi tipik zvenoga
tegishliligi va uzatish funksiyasi aniqlanadi;
2) har bir zvenoning uzatish funksiyasi, kirish va chiqish kattaliklari Laplas
tasviri ifodalarini tizim funksional sxemasi asosidagi tegishli o‟rniga qo‟yilib
struktur sxemasi tuziladi;
3) struktur sxemada zvenolarning o‟zaro qay usulda ulanganligi ko‟ra
yuqorida keltirilgan (3.3), (3.4), (3.5) va (3.6) formulalaridan
hamda struktur
sxemalarni o‟zgartirish qoidalaridan foydalangan holda tizimning umumiy uzatish
funksiyasi ifodasi aniqlanadi. Bunda birinchi navbatda struktur sxemada tizimning
to‟g‟ri bog‟lanishda bo‟lgan zvenolardan iborat qismining uzatish funksiyasi
aniqlanadi va so‟ngra teskari bog‟lanishda turgan zvenolar uzatish funksiyalari
190
hisobga olinib, ya‟ni (3.5) va (3.6) formulalaridan
foydalahgan holda ABT ning
umumiy uzatish funksiyasi ifodasi aniqlanadi;
4) aniqlangan ifodaga talaba shaxsiy topshirig‟i boshlang‟ich malumotlarida
berilgan ABT ni tashkil qiluvchi zvenolarning uzatish koeffisentlari va vaqt
doimiylari qiymatlari qo‟yilib tizimning uzatish funksiyasi hisoblab aniqlanadi.
