238
Qotishma tig„li asbob bilan yaxshi ishlanadi,
bundan tashqari, kerakli yuza g„adir-
budurligini olish uchun jilolash operatsiyalarini turli usullarini qo„llash mumkin[11].
Kamerani tayyorlash
. Kamerani asosiy yuzalarini shakllantirish revoliver
kalakka ega bir shpindelli tokarli avtomatda amalga oshiriladi. Uzunligi 1500mm.
bo„lgan chiviriq ko„rinishdagi tayyorlamalar dastgohda o„rnatiladi.
Chiviriqlarni asoslash va maxkamlash uchunsangali qisqichdan foydalaniladi.
Kamerani tokarli avtomatda ketma-ket ishlov berish sxemalari 8.8-jadvalda
keltirilgan. Operatsiyani davomiyligi 7 min.Ko„pchilik texnologik o„tishlar uchun
shpindelni aylanishlari soni 710min
-1
, surish 0,08-0,8 mm/ayl. Operatsiyani
bajarilishi natijasida detalni ko„pchilik yuzalari etarlicha aniqlik va g„adir-budurlik
darajasida, berilganiga yaqin, shakllantirilgan bo„ladi, Ǿ10N7 teshigini ovvalgi va
konussimonligi diametr joizligini yarmiga teng atrofida erishiladi. Ǿ10N7 teshikka
nisbatan Ǿ59,4 yuzani radial tepishi 0,02 mm. gacha, Ǿ69,5 mm. va 64,3mm. niki
0,05mm. gacha. yuzalarni yonboshli tepishi 0,05. mm. gacha.
Tashqi yuzalar
ko„rsatkichlarini aniqlashtirish va kamerasilindrik yuzasida ariqchalarni shakllantirish
uchun tokarli dastgohi ishlatiladi.
Texnologik jarayonni xususiyati bo„lib ko„pshpindelli uch holati agregatli
parmalash dastgohini kamera konussimon yuzasidagi sakkizta qiya teshikka ishlov
berishda qo„llanilishi hisoblanadi. Har qanday ikkita yonma yon teshiklar o„qlari
orasidagi markaziy burchakni chekka og„ishi ±30
/
gacha. kamera ichini bir qismi
Ra=0,63 mkm. G„adir-budurlikni olish uchun jilolanadi,
qolgan yuzalari
Ra=1,25mkm. g„adir-budurlikni olguncha ishlov beriladi. Kamerani jilo qilingan
yuzasidan qolganlariga o„tishda halqali usul qo„llanilishi mumkin[15].
239
8.8-jadval
Kameraning mexanik ishlov berishda texnologik kartasi
Operatsiya
Tokarli avtomatda mexanik ishlov
berish
Operatsion dastgohda ishlov berish
1.Avtomatli tokarli: birinchi holat;
chivirikni
tirgakkacha
uzatish;
1-5
o„.u.h pog„onali
teshikka ishlov berish,
6 yuzani yo„nish; 7-11 o„.u.h yonbosh
yuzani yo„nish, 12 faskani yo„nish
2.Vertikal-parmalash: 1 faskani
yunish
Ikkinchi
holat-1
va
2
u.u.x
pogonali teshikka ishlov berish, 3 va
4silindrsimon yuzalarni yunish
3.Tokarli:
3
u.u.x
1
va
2
yonboshlarini yunish
Uchinchi holat- 2 va 3 u.u.x 1
yonboshni yunish, 4 burchakni
yunib
kengaytirish va 5 yonboshini 6 va 7
u.u.x yunish
4.Tokarli: 2,3 va 4 u.u.x oltita
arikchani yunish
241
Detali diametral o„lchamlari va shakldor yuzalar ko„rsatkichlari
kalibrlar va
shablonlar bilan tekshiriladi. Radial va yonboshli tepishini nazorati, detalni markaziy
o„tqazma Ǿ10N7 teshikka o„tkazishda, indikator qurilmalar orqali nazorat qilinadi.
Ishlov berilgan yuzani g„adir-budurligini etalon bo„yicha solishtiriladi.
Chiviriqli
materialdan
tayyorlangan
tayyorlamadan
kamera
tayyorlashni
keltirilgan varianti, metallni ishlatish koeffitsientini oshirish imkonini beruvchi,
zamonaviy quyish usullari va bosim ostida ishlov berish bilan olingan donaviy
tayyorlamalardan foydalanish imkonini ham beradi. Qo„yimni
muntazam
tenglashtirib turiladigan va muntazam bir xil texnologik asosini ishlatishda detalga
mexanik ishlov berishni ko„rib chiqilgan texnologik jarayoni kerakli aniqlik va
kameralar yuzalarini g„adir-budurligini taiminlaydi, bu esa ipni uzilishini
kamaytirishda muhim omil hisoblanadi.
