8.9. Pnevmomexanik yigiruv mashinasi yigirish qurilmasi kamerasini
tayyorlash texnologik jarayoni
Kameralarni mo„ljallanishi va konstruktiv xususiyatlari.
Kamera (8.16-
rasm)da
pnevmomexanik
yigiruv
mashinasi
yigirish
qurilmasini
asosiy
elementlaridan biri xisoblanadi.
Kamerada tolalarni bo„lish va tartiblash, so„ngra kerakli qalinlikdagi ipga
birlashtirish ishlari bajariladi. U ingichka devorli kichik o„lchamli detali ko„rinishida
bo„lib, unda ko„p miqdordagi o„qdoshsilindrik, konik va shakldor, tashqisilindrsimon
yzasida joylashgan oltita ariqcha hamda konussimon yuzadagi radial teshiklar
mavjud. Burama shakllantiruvchi kamerani aylanishlari soni 30000-75000 min
-1
.
8.16-rasm. Kamera
Texnik talablar.
Yuqori dinamik yuklamalar hamda kamera yuzalarni tolali
material bilan uzluksiz kontaktda bo„lishi oqibatida uni tayyorlashga yuqori texnik
talablar qo„yiladi. Kamerani ko„plab yuzalarini o„tkazish teshigi (Ǿ10N7) yuzasiga
nisbatan radial tepishi 0,05mm. gacha, ba‟zi hollarda esa 0,02 mm. gacha ishchi
yuzalarni g„adir-budirligi Ra=0,63mkm. yuzada turli nuqsonlarni, ezilgan joylarni,
qirqish qoldiqlarni kesuvchi asboblar izlarini bo„lishiga ruxsat etilmaydi.
Tayyorlama materiali va turi.
Burama shakllantiruvchi kamerani tayyorlash
uchun D16T qotishmasi diametri 72mm. bo„lgan chiviriq ko„rinishida ishlatiladi.
238
Qotishma tig„li asbob bilan yaxshi ishlanadi, bundan tashqari, kerakli yuza g„adir-
budurligini olish uchun jilolash operatsiyalarini turli usullarini qo„llash mumkin[11].
Kamerani tayyorlash
. Kamerani asosiy yuzalarini shakllantirish revoliver
kalakka ega bir shpindelli tokarli avtomatda amalga oshiriladi. Uzunligi 1500mm.
bo„lgan chiviriq ko„rinishdagi tayyorlamalar dastgohda o„rnatiladi.
Chiviriqlarni asoslash va maxkamlash uchunsangali qisqichdan foydalaniladi.
Kamerani tokarli avtomatda ketma-ket ishlov berish sxemalari 8.8-jadvalda
keltirilgan. Operatsiyani davomiyligi 7 min.Ko„pchilik texnologik o„tishlar uchun
shpindelni aylanishlari soni 710min
-1
, surish 0,08-0,8 mm/ayl. Operatsiyani
bajarilishi natijasida detalni ko„pchilik yuzalari etarlicha aniqlik va g„adir-budurlik
darajasida, berilganiga yaqin, shakllantirilgan bo„ladi, Ǿ10N7 teshigini ovvalgi va
konussimonligi diametr joizligini yarmiga teng atrofida erishiladi. Ǿ10N7 teshikka
nisbatan Ǿ59,4 yuzani radial tepishi 0,02 mm. gacha, Ǿ69,5 mm. va 64,3mm. niki
0,05mm. gacha. yuzalarni yonboshli tepishi 0,05. mm. gacha. Tashqi yuzalar
ko„rsatkichlarini aniqlashtirish va kamerasilindrik yuzasida ariqchalarni shakllantirish
uchun tokarli dastgohi ishlatiladi.
Texnologik jarayonni xususiyati bo„lib ko„pshpindelli uch holati agregatli
parmalash dastgohini kamera konussimon yuzasidagi sakkizta qiya teshikka ishlov
berishda qo„llanilishi hisoblanadi. Har qanday ikkita yonma yon teshiklar o„qlari
orasidagi markaziy burchakni chekka og„ishi ±30
/
gacha. kamera ichini bir qismi
Ra=0,63 mkm. G„adir-budurlikni olish uchun jilolanadi, qolgan yuzalari
Ra=1,25mkm. g„adir-budurlikni olguncha ishlov beriladi. Kamerani jilo qilingan
yuzasidan qolganlariga o„tishda halqali usul qo„llanilishi mumkin[15].
239
8.8-jadval
Kameraning mexanik ishlov berishda texnologik kartasi
Operatsiya
Tokarli avtomatda mexanik ishlov
berish
Operatsion dastgohda ishlov berish
1.Avtomatli tokarli: birinchi holat;
chivirikni
tirgakkacha
uzatish;
1-5
o„.u.h pog„onali teshikka ishlov berish,
6 yuzani yo„nish; 7-11 o„.u.h yonbosh
yuzani yo„nish, 12 faskani yo„nish
2.Vertikal-parmalash: 1 faskani
yunish
Ikkinchi
holat-1
va
2
u.u.x
pogonali teshikka ishlov berish, 3 va
4silindrsimon yuzalarni yunish
3.Tokarli:
3
u.u.x
1
va
2
yonboshlarini yunish
Uchinchi holat- 2 va 3 u.u.x 1
yonboshni yunish, 4 burchakni yunib
kengaytirish va 5 yonboshini 6 va 7
u.u.x yunish
4.Tokarli: 2,3 va 4 u.u.x oltita
arikchani yunish
240
Turtinchi holat-1 burchakni yunib
kengaytirish,
3-5
utkir
kirralari
utmaslashtirilsin.
5.Tokarli: 3 u.u.x tashki va 1 va 2
yuzalarni yunish
Beshinchi holat 1-yuzani yunib
kengaytirish, 2 teshikni parmalash, 4 va
5 u.u.x 3 arikchani yunish
6.Agregatli: 2 u.u.x. oltita 1
teshiklarni pamalash
Oltinchi holat-1 teshikni
razvertkalash, 2 yuzani yunish, 3 u.u.x
detalni kesish
7.Jilolash: kamera ichki yuzasini
jilolash
241
Detali diametral o„lchamlari va shakldor yuzalar ko„rsatkichlari kalibrlar va
shablonlar bilan tekshiriladi. Radial va yonboshli tepishini nazorati, detalni markaziy
o„tqazma Ǿ10N7 teshikka o„tkazishda, indikator qurilmalar orqali nazorat qilinadi.
Ishlov berilgan yuzani g„adir-budurligini etalon bo„yicha solishtiriladi.
Chiviriqli
materialdan
tayyorlangan
tayyorlamadan
kamera
tayyorlashni
keltirilgan varianti, metallni ishlatish koeffitsientini oshirish imkonini beruvchi,
zamonaviy quyish usullari va bosim ostida ishlov berish bilan olingan donaviy
tayyorlamalardan foydalanish imkonini ham beradi. Qo„yimni muntazam
tenglashtirib turiladigan va muntazam bir xil texnologik asosini ishlatishda detalga
mexanik ishlov berishni ko„rib chiqilgan texnologik jarayoni kerakli aniqlik va
kameralar yuzalarini g„adir-budurligini taiminlaydi, bu esa ipni uzilishini
kamaytirishda muhim omil hisoblanadi.
|
