O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti

Ta’limda erkin va ochiq kodli dasturiy
ta’minotlar tahlili 
Elektron ta’lim – axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 
asosidagi ta’limning turli ko‘rinishlarini anglatuvchi keng 
tushunchadir. 
Elektron ta’limni tashkillashtirishning ko‘pgina manbalari 
orasidan quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: 
Mualliflik dasturiy mahsulotlari (Authoring tools); 
Virtual ta’lim jarayonini boshqaruvchi tizimlar LMS (Learning 
Management Systems); 
Ichki kontentni boshqaruv tizimlari CMS (Content Management 
Systems).
1
 
LMS tizimlarining asosiy funksiyalari 
LMS/LCMS tizimlari elektron ta’limni (masofaviy ta’lim 
jarayonini) tashkil etishning asosiy funksiyalarini o‘z ichiga oladi. 
Bunday funksiyalarga o‘quvchilarning (o‘qituvchilarning, kurs 
yaratuvchi pedagoglarni va boshqa roldagilarni) ro‘yxatga olishi, 
foydalanuvchilarni o‘quv kurslardan chetlashtirish, o‘quvchilarning 
mustaqil ta’lim olish muhitini yaratish, o‘quvchi va o‘qituvchilarning 
o‘zaro individual yoki/ guruh bo‘lib hamkorlikda ishlashini (Web2 
elementlarini ishlatish orqali) tashkil etish, guruhlar yaratish va 
ularni 
boshqarish, 
oraliq, 
joriy 
va 
yakuniy 
nazoratlarni 
tashkillashtirish va elektron nazorat turlarini yaratish (elektron 
nazorat turlariga yopiq turdagi test, ochiq turdagi nazorat, moslikni 
topishga oid, ketma-ketlikni to‘g‘ri joylashtirish, bo‘sh qoldirilgan 
joyni to‘ldirish va boshqa turlari kiradi), har xil turdagi ijtimoiy 
so‘rovlar 
tashkillashtirish, 
o‘quvchilarning bilim darajasini 
monitoring qilish, sertifikatlar (diplomlar) berish imkoniyati, 
elektron 
axborot 
resurslarini 
(elektron 
kutubxonalar) 
tashkillashtirish, elektron o‘quv resurslarini eksport/import qilish 
imkoniyatlari, 
tizim 
foydalanuvchilarining 
(o‘quvchilar, 
o‘qituvchilar (tyutorlar), kurs yaratuvchi pedagoglarning) tizimga 
qachon, qancha vaqt davomida o‘quv kontentlar bilan tanishganligi, 
qaysi IP adres orqali kirganligini (bu esa qaysi davlatdan tizimga 
1
Peter Wallet. Information and communication technology in education in 
Asia. –Montreal: UNESCO UIS. 2014. – 65 p. 
121

kirganligini aniqlashga yordam beradi), brauzer va qaysi operatsion 
tizim orqali kirganligi, tizimda mavjud fodalanuvchilarning 
aktivligini maxsus grafiklar orqali monitoring qilish imkoniyati, 
o‘qituvchi (tyutor) (yoki elektron kurs yaratuvchi pedagoglar) 
tomonidan elektron o‘quv resurslarni yaratishi, Authoring toolslarda 
SCORM, TinCan yoki boshqa standartlar asosida yaratilgan elektron 
o‘quv resurslarini yuklashi, o‘quvchilarning boshqa o‘quvchilar/ 
o‘qituvchilar bilan (Chat, Forum, videokonferensiya, umumiy 
elektron doskalar yoki tizimning ichki/tashqi xabarlar almashish 
moduli orqali) muloqotini tashkillashtirish, o‘quv jarayonida 
bo‘ladigan yangiliklarni barcha foydalanuvchilarga ommaviy xabar 
yuborib turuvchi modullarning mavjudligi, iqtisodiy va marketingga 
oid operatsiyalarni boshqarish va boshqa imkoniyatlarni sanab o‘tish 
mumkin.

Download 3,18 Mb.