O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bekkamov. Ch. I, Hamdamova. E. I, Narbayeva. M. K, Ismatullayev. H. T

297 
Tangaqanotlilar turkumiga mansub hasharot. Karantin obyekt. Bir yilda ikki 
avlod beradi. Kechasi uchadigan oq kapalak. Ba’zan qornining orqa tomonida va 
qanotlarida qora nuqtalari bo’ladi. Tanasn qalin oq tuklar bilan qoplangan. 
Urg’ochisinnng qanotlari 25-36 mm tanasi oq mo’ylovlari qora yoki oq oyoqlari 
sariq. Tuxumlarn yumaloq, och yashil rangli, diamefi 0,5-0,7 mm. kichik yili 
lichinkalari och sariq katta yoshlilari esa baxmalsimon-jigarrang. Katta yoshli 
lichinkalarining tana uzunligi 30-35 mm. Tanasn qalin uzun-uzun qora tuklar 
bilan qoplangan. Lichinkalarning yon tomonida sariq polosalari bor.
 
 
104-rasm. Amerika oq kapalagi, lichinkasi. 
G’umbagi avval sariq, keyinroq esa to’q-jigar rangga aylanadi. Uzunligi 
10-15mm. G’umbaklari daraxt yoriqlarida. Qurigan o’t-o’lanlarda, yashiklarda, 
yer yuzida kesak va toshlar tagida qishlab chiqadi. May va iyun oylariga borib 
g’umbaklardan yosh kapalaklar uchib chiqadi va daraxt barglarining ostki 
tomoniga 300-500 tadan to’p-to’p qilib tuxum ko’yadi. Bitta kapalak bir 
mavsumda 1500-2000 tagacha tuxum qo’yadi. 10-15 kundan keyin tuxumlardan 
yosh lichinkalar chiqadi. Yosh lichinkalar barglarnnng yumshoq qismi bilan 
oziqlanadi. Katta yoshli lichinkalar esa daraxt barglarini butunlay yeb qo’yadi. 
Lichinkalar koloniya bo’lib yashaydi. Ular 45-50 kun davomida oziqlanadi. 
Shundan so’ng ular daraxt yoriqlari va boshqa yashirin joylarda g’umbakka 
aylanadi.
Iyul va avgust oyiga borib ikkinchi avlod vakillarining kapalaklari paydo 
bo’ladi. Ikkinchi avlod urg’ochi kapalaklari yana ham serpusht bo’ladi. Ular 2500 

298 
tagacha tuxum qo’yadi. Ikkinchi avlod lichinkalari kuzgacha oziqlanadi va 
g’umbakka aylanadi. Ba’zi yoz issiq kelgan yillari uch avlod berishi ham 
mumkin. Uchunchi avlod lichinkalari oziqlanishga ulgurmaganda esa nobud 
bo’ladi. 
Yevropada Amerika oq kapalak yiliga ikki nasl beradi. Ba’zan joylarda 
uchinchi marta ham nasl bergan, lekin bu naslning qurtlari qora sovuqda o’lib 
qoladi. 

Download 11,98 Mb.