• 8 ta turlar 1-bo’linma.
  • 16-tur 2-bo’linma
  • Tut daraxti sistematikasi va asosiy turlarining geografik tarkalishi




    Download 11,98 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet97/175
    Sana16.11.2023
    Hajmi11,98 Mb.
    #99770
    1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   175
    Bog'liq
    Ipakchilik fanidan amaliy laboratoriya mashgulotlari

    Tut daraxti sistematikasi va asosiy turlarining geografik tarkalishi. 
    1. Tutni umumiy o’simliklar sistematikasida tutgan o’rni. Tut ikki uyli 
    bo’lib Morus avlodi tutdoshlar Moraceae oilasiga mansubdir. G. Koydzumi 
    (1923) tuzgan sistematikasi bo’yicha 24 ta, S. Xamada ( 1971) sistematikasi 
    bo’yicha 35 ta turni o’zida jamlangan arsalar bo’yicha keng tarqalgan ko’p yillik 
    o’simlikdir.
    Tartibi: 
    Kichitkigullilar - Urticales 
    Qayragochsimonlilar 
    Ulmaceae 
    Tutsimonlilar 
    Moraceae 
    Krapivasimonlilar 
    Urticacaeae 
    Anjir 
    Ficus 
     
    Kogoz daraxti 
    Broussonetia 
     
    Tut 
    Morus 
    Maklyura 
    Maclura 


    186 
    24 tur 
    8 ta turlar 1-bo’linma. 
    1. Morus arabica Koirdz - Arabiston..
    2. M. mongolica C.K.Dchn- Shimoliy Xitoy, Kuriya. 
    3. M. nigriformis Koidz- Janubiy Xitoy. 
    4. M. bombycis Koidz- Markaziy Xitoy,Shim. Yaponiya 
    5. M rotundiloba Koidz- Siam
    6. M. acidosa Griff.- Janubiy Xitoy, Formoza.. 
    7. M. kagayamae Koidz.- Yaponiya. 
    8. M. notabilis C.K.Schn.- Garbiy Xitoy..
    16-tur 2-bo’linma 
    1. Morus serrata Roxb.- Gimalay. 9. M. rubra Linn.- Shimoliy Amerika 
    2. M. nigra Linn. - Garbiy Osiyo, Urtayer.. 10. M.mollis Rusby. - Meksika. 
    3. M. tiliaefolia Makino.- Janubiy Yaponiya 11. M. celtidifolia Kunth.- 
    Amerika 
    4. M. cathayama Hemsl. -Markaziy Xitoy . 12. M. boninensis Koidz.- 
    Yaponiya 
    5. M. mesozygia Stapf.- Garbiy Afrika. 13. M. microphylla Buckl.- 
    6. M. laevigiata Wall. - Xitoy, Gimalay . Shimoliy Amerika 
    7. M. insignis Bur. - Janubiy Amerika . 14. M. multicaulis Perr.- Markaz. va 
    8. M. masroura Mig. - Malay orollari . janub. Xitoy. 
    15. M. alba Linn.- Xitoy, Kuriya. 
    16. M. atropurpurea Roxb.- Janubiy Xitoy. 
    Tutdoshlar oilasiga kiruvchi o’simliklarning umumiy belgilari quyidagicha: 
    a) tanasida sutli ( shirali ) sharbat bo’lishligi b) urug’ murtagi atrofi oqsillar bilan 
    o’ralganligi. 
    1- bo’linma Dolichostylae koidz 
    2-bo’linma Masromorus koidz 


    187 
    Tut umumiy o’simliklar sistemasida A. A. Grossgeymning 1945 yilda 
    yaratgan felogenetik (ketma- ketlik) sistemasi bo’yicha quyidagi tartibda bo’ladi.
    Yopik urug’li - 
    Angiosperamae;
    Kichitki gullilar tartibi 
    - Urticales; 
    Tutgullar oilasi - 
    Moraceae; 
    Tut avlodi - Morus. 
    Kichitki gullilar tartibiga bir-biriga yakin uchta oila: kayragochsimon 
    (ulmaceae), tutsimon ( moraceae ), krapivasimon (urticaceae) kirib yuqoridagicha 
    joylashgan. 
    Qichitqisimonlarga qichitqi o’t (Oricales L.) hozirgi paytda bitta oila Rami ( 
    Bochmeria) kolgan xolos. Uning qichitadigan tukchalari bo’lib odam badaniga 
    tegsa xuddi biron narsa chaqib olgandek bo’ladi, shuning uchun uni 
    gazandagullilar ham deb ataydi. Gullari yashil otaligi turt bo’lakli, mayda, bir 
    jinsli, barg kultigida ro’vak (popuk)lari bo’ladi. 
    Urg’ochi gullarida bitta onalik bo’lib, uning bir uyali tugunchasi, 
    ruvaksimon og’izchasi va har xil uzunlikdagi to’rtta gultevarakligi - bargchasi 
    bo’ladi. Mevasi yongoksifat. Poyasidan yaxshi tola olinadi.

    Download 11,98 Mb.
    1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   175




    Download 11,98 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Tut daraxti sistematikasi va asosiy turlarining geografik tarkalishi

    Download 11,98 Mb.
    Pdf ko'rish