• O’simlik nomlarini yozish tartiblari.
  • O’simliklar sistematikasini vazifasi va metodlari




    Download 11,98 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet96/175
    Sana16.11.2023
    Hajmi11,98 Mb.
    #99770
    1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   175
    Bog'liq
    Ipakchilik fanidan amaliy laboratoriya mashgulotlari

    O’simliklar sistematikasini vazifasi va metodlari. O’simliklar 
    sistematikasining vazifasi o’simliklar dunyosini o’rganib sistemaga solish bilan 
    cheklanmaydi, boshqa fanlar kabi amaliy masalalarni ham hal etish, jamiyatni 
    o’simlik maxsulotlariga bo’lgan extiyojini qondirish uchun xizmat qiladi. 
    Hozirgi zamon o’simliklar sistematikasi yuqorida bayon etilganlardan 
    ma’lum bo’ldiki, uzoq kuzatish va tekshirishlar davrini kechirdi. Uning vazifasi 
    son-sanoqsiz va xilma-xil bo’lgan o’simlik turlarini to’plab, ularning belgilaridan 
    bittasini 
    olib 
    sistemalashtirmasdan, 
    balki 
    palentologiya, 
    morfologiya, 
    embriologiya, solishtirma anatalogiya, bioximiya, fiziologiya, ekologiya, 
    genetika va jug’rofiya kabi fanlarining barcha ma’lumotlariga asoslangan holda 
    ularning o’zaro yakinliklarini ifodalaydigan sistema yaratishdan iborat. 
    O’simlik nomlarini yozish tartiblari. Sistematikaning vazifasiga o’simlik 
    turlarini aniqlash va ta’riflashdan tashqari yana ularga ilmiy nomlar berish 
    masalasi ham kiradi O’simliklarning ilmiy nomlari qadimdan lotin tilida 
    yuritiladi, chunki o’simliklarning maxalliy nomlari turli yerda turlicha, shuning 
    uchun bitta bir xil nom bo’lishi uchun dunyo bo’yicha lotincha nom bilan 
    yuritishga kelishilgan. 


    185 
    K.Linney yashagan davrdan boshlab o’simliklar nomini ham, hayvonlar 
    nomini ham binar nomenklatura bilan, ya’ni ikki suzdan tashkil topgan kushnom 
    bilan aytish odat bo’lgan. 
    Binar nomenklaturadagi qo’shnomning birinchisi o’simlik-ning kaysi 
    avlodga mansubligi, ikkinchisi esa qaysi turga mansub ekanligini ko’rsatadi. 
    Masalan: Oq tut Morus alba. Bundan tashqari, har bir o’simlik qo’shnomining 
    oxiriga shu turni birinchi bo’lib aniklagan va ta’riflagan, muallif familiyasining 
    bosh harfi yoki familiyasi qisqartirib yozib qo’yiladi. 
    Masalan: Morus alba Linn., M. bombucis Koidr., M. multicaulis Perr. Lekin 
    o’simlik turlarining maxalliy nomla-rini e’tibordan chetda qoldirmay ularni ham 
    qo’llash lozim. Ularni bilish amaliy va nazariy jihatdan katta ahamiyatga ega. 
    Maxalliy nomlar faoliyati o’simliklar bilan bevosita yoki qisman bog’langan 
    agranomlar, bog’bonlar, botaniklar, vrachlar, biolog o’qituvchilarning ishlarida 
    katta yordam beradi. 

    Download 11,98 Mb.
    1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   175




    Download 11,98 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O’simliklar sistematikasini vazifasi va metodlari

    Download 11,98 Mb.
    Pdf ko'rish