Biologik kod
2- rasm. Oqsil biosintezining sxemasi.
3- rasm. Oqsil biosintezi. I –IV –initsiasiya, V – VII –elongatsiya, VIII – X-terminatsiya
5- rasm. Poliribosomalarda oqsil sintezi.
Xulosa
1.Aminokislotalar qo’shilishidan hosil bo’lgan mahsulot peptid, aminokislotani bir-biriga bog’lovchi aloqa peptid bog’i deb ataladi. Peptid ikkita aminokislotadan uzilgan bo’lsa, dipeptid, uchta aminokislotadan tuzilgan bo’lsa, tri peptid, to’rtta aminokislotadan tuzilgan bo’lsa tetropeptid; ko’p aminokislotalardan tuzilgan bo’lsa polipeptid deb ataladi. Polipeptid zanjirda aminokislotalar soni 50 tadan kam bo’lsa, polipeptid, 50 tadan ko’p bo’lsa oqsillar deyiladi. Oqsillar tarkibiga qarab ikkita katta: oddiy oqsillar va murakkab oqsillarga bo’linadi.
Tarkibida faqat aminokislotalar qoldig’idan iborat bo’lgan oqsillar oddiy oqsillar deb ataladi, ya’ni ular gidrolizga uchraganda faqat erkin holdagi aminokislotalar hosil bo’ladi. Tarkibi oqsil va qo’shimcha gruppadan tashkil topgan oqsillar esa murakkab oqsillar deyiladi. Demak, bular gidrolizga uchraganda-aminokislota tabiatiga ega bo’magan moddalar ham hosil bo’ladi.
Birlamchi struktura deb aminokislota qoldiqlarining oqsilga navbatlashib borishi tarkibini (izchilligini) aytiladi. Oqsillarning ikkilamchi struktukturasi peptit asosining xossalariga bo’g’liq. Molekulasining shakli va fazoviy strukturasining xususiyatlari jihatidan oqsillar 2 gruppaga bo’linadi – globulyar va fibrilyar oqsillar. Globulyar oqsillarning ahkli kalta va uzun o’qlarining nisbati 1:50 gacha boradigan sferik yoki ellipsoid shaklga yaqin.
2. To’qimalar gomogenatlarini loaqal bittasi nishonlangan, aminokislotalar aralashmasi bilan inkubasiya qilinsa, u holda nishonning oqsilga o’tishiga qarab oqsillar biosintezini qayd qilib borish mumkin. Genlarda oqsillar aktib markazlarining tuzilishi to’g’risidagi axborot kodlangan bo’ladi, deb aytish mumkin.
3. Oqsillar o’simliklar, hayvonlar to’qimasidan, mikroorganizmlardan maxsus metodlarga ajratib olinadi. Buning uchun dastllab gomogenizatorda mayadalanadi va ekstraksiya metodidan foydalaniladi. Bundan tashqari cho’ktirish, Xromotografiya, dializ va gelfiltratsiya usullari yordamida tozalash ajratish keng yoritilgan.
|
