175
1. Asosli xrom xloridning kompleks ioni xrom sul’fatning
qatlam va annion kompleks ionlaridan turg‘unroq.
Buning
oqibatida, turg‘un xrom komplekslari kollagenning funksional
guruhlari bilan ichki sferada bog‘lanishi, bu esa uning bog‘lanish
darajasiga ta’sir ko‘rsatadi.
13-jadval
Kollagen bilan xrom komplekslari bog‘lanishida ular
tabiatining ta’siri
Xrom
kompleks
Asos-
lik, %
Kompleks
ionlarning
yo‘nalishini
o‘zgarishi
Oshlash oldi
Cr
2
O
3
ning
kontsentratsiy
asi, g/l
Boshlan-
g‘ich
eritma pH
100g oqsil
bilan
bog‘langan
Cr
2
O
3
ning
miqdori, g
Asosli
xrom
xlorid
33,8
katodga
20
2,80
6,45
Asosli
xrom
sul’fat
36,1
2
katodga
20
2,85
12
Asosli
xrom
sul’fat
33
anodga
20
3,05
9,27
2. Asosli xrom xloridning oshlovchi zarralar o‘lchami
bir xil
asoslikda, xrom sul’fatnikidan kichik. Xrom xlorid oshlovchi
zarrasiga xrom atomining kam miqdorda bo‘lishi uni kollagen bilan
bog‘lanishini kamayishiga ta’sir etadi.
Bir xil oshlovchi zarra o‘lchamida ega,
kation va anion xrom
komplekslar kollagen bilan turlicha bog‘lanadi. Kation xrom
sul’fatlar ko‘proq bog‘lanadi. Buni
kompleks ionning tarkibi va
undagi ligandlar qanday joylashishiga qarab tushuntirish mumkin.
Xrom kompleks ichki sferasida turli fazoviy holatda joylashgan
ligandlar xrom birikmalari bilan kollagen bog‘lanishiga ta’sir etadi.
Anion bilan bir koordinatada joylashgan
ligandlar markaziy atom
bilan labil (kuchsiz) bog‘langan va u osongina kollagenni
funksional guruhlari bilan o‘rin almashadi.
Xloridlarga qaraganda
xrom sul’fat komplekslari ichki sferasiga ko‘p miqdorda kislota
176
qoldig‘i bo‘ladi, shuning uchun ham ular oson va ko‘p
miqdorda
bog‘lanadi.
