116
Kompleks zarralarning struktura
formulalari shved olimi
A.Verner taklif qilgan usullar asosida tasvirlanadi. Masalan:
geksaakvoxromxloridning struktura ko‘rinishi quyidagicha: CrCl
3
6H
2
O.
ichki sfera tashqi sfera
bu erda,
3
2
O
H
Cr
– kompleks ion
3
Cl
– qarshi ion
Koordinatsion
sfera ichida, suv molekulasidan tashqari
quyidagi molekulalar:
NH
3
; C
2
H
5
OH; Co(NH
3
)
2
.
hamda quyidagi kislota qoldiqlari ichki sferaga kirishi va joylashishi
mumkin:
SO
4
2-
, CO
3
2-
, SO
3
2-
, C
2
O
4
2-
, HCOO
-
.
Kompleks hosil qiluvchi ion
bilan ligandlar orasidagi
bog‘lanish bosh va yordamchi chiziqlar bilan chiziladi.
Agar ligand ioni kompleks zaryadiga ta’sir etsa, u ligand bilan
kompleks hosil qiluvchi orasidagi bog‘lanish, bosh bog‘lanish bilan
ko‘rsatiladi, kislota qoldiqlari va neytral molekulalar bilan
bog‘lanish esa, yordamchi chiziqlar bilan belgilanadi.
Masalan:
Kompleks
hosil
qiluvchi
ion
bilan
ortiqcha
anion
addendlarning bog‘lanishi chiziqli chiziqcha bilan belgilanadi.
Н
2
O
Н
2
О
СI
Н
2
О
Н
2
О
Н
2
О
Cr
2
+
CI
2
Н
2
O
Н
2
О
СI
CI
CI
Н
2
О
Cr
0
Н
2
O
Н
2
О
Н
2
О
Н
2
О
Н
2
О
Н
2
О
Cr
3
+
Сl
3
-
117
Kompleks ichki sferasida faqat neytral molekulalari bo‘lgan
kompleks birikmalar yuqori barqarorlikka ega hisoblanadi.
Neytral
molekulalar bir-birini itarmasligi sababli,
ularning miqdori
kerakligidan ko‘proq kompleks hosil qiluvchiga tortiladi.
