120
Kompleks birikmaning ichki sferasiga kirgan o‘rin oluvchilar
bir-biriga ta’sir qilib, markaziy atom bilan bog‘lanishni ko‘paytiradi
yoki pasaytiradi. Ayniqsa, bu ta’sir o‘rin
oluvchilarning trans-
holatida kuzatiladi. Bu xodisa 1926 yil akademik Chernyaev I.I.
tomonidan yaratilgan va trans-ta’sir qonuniyati deb nom olgan.
Xrom kompleks birikmalarida shunaqa qonuniyat kuzatiladi.
Trans-ta’sir qonuniyatiga misol keltiramiz. Molekulalar, radikallar
anionlar bilan bir koordinatada ya’ni qarama-qarshi burchakda
joylashgan bo‘lsa, ular markaziy ion bilan kuchsizroq bog‘langan
bo‘ladi va boshqa addendlar bilan osongina o‘rin almashadi. Xrom
birikmalarida ayrim o‘rin almashadigan
addendlar ichki sferaga
kirib trans-ta’sir qilish qobiliyatiga ega, ular akvo guruhga nisbatan
trans shaklda anioni joylashadi. Bularga misol:
SO
4
2-
, SO
3
2-
, C
2
O
4
2-
