122
Xrom havo va nam ta’siriga chalinmaydi, ya’ni
korroziyaga
uchramaydi, chunki xrom havoda oksidlanib, uning sirti yupqa zich
oksid Cr
2
O
3
qavati bilan qoplanib qoladi. Bu qavat xromni havo va
nam ta’siridan saqlaydi.
Xrom birikmalari 2, 3 va 6 valentli holatda uchraydi. Uning
CrO, Cr
2
O
3
, CrO
3
oksidlari mavjud:
CrO – asosli oksid;
Cr
2
O
3
– amfoter oksid;
CrO
3
– kislotali oksid.
Uch valentli xrom birikmalari xossalari
Uch valentli xrom birikmalaridan Cr
2
O
3
oksidi
barqaror
oksiddir. Tabiatda xromning shu oksidi boshqa metallarning
oksidlari bilan birga uchraydi (masalan FeO Cr
2
O
3
).
Cr
2
O
3
– juda qiyin suyuqlanadigan yashil tusli kukun,
suvda
ham, kislotalarda ham erimaydi. U yashil bo‘yovchilar tayyorlashda
ishlatiladi.
Uch valentli xrom oksidi Cr(OH)
3
ni hosil qilish uchun uch
valentli xrom tuzlariga asoslar ta’sir ettiriladi:
Cr
2
(SO
4
)
3
+ 6 NH
4
OH = 2Cr(OH)
3
+ 3(NH
4
)
2
SO
4
Cr(OH)
3
– ko‘kimtir-kulrang tusli cho‘kma, suvda oz eriydi,
amfoterlik xossalariga ega bo‘lib, ikki yoqlama dissotsiyalanadi.
Cr(OH)
3
ga kislotalar ta’siridan
muvozanat chap tomonga
siljiydi.
Cr(OH)
3
ni H
3
CrO
3
holida yozish mumkin, ammo u bir
molekula suvni oson ajratib chiqarib, HCrO
2
ga aylanadi. Cr(OH)
3
–
kuchsiz asos, HCrO
2
– kuchsiz kislota.
Uch
valentli xrom tuzlari, ko‘pincha olti valentli xrom
birikmalaridan olinadi. Cr(III) valentli tuzlarning ham suvda
eriydiganlari gidrolizlanadi. Ulardan eng muhimi K
2
SO
4
Cr
2
(SO
4
)
3
24H
2
O dir.
Xromli achchiqtosh yirik kristallardan iborat ko‘kimtir
binafsha tusli tuz bo‘lib, terilarni oshlashda va matolarni bo‘yashda
ishlatiladi.
