O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

218 
6-MODUL. ZAMONAVIY ISHLAB CHIQARISH 
JARAYONLARI VA ULARDAN FOYDALANISH 
TEXNOLOGIYASI. TADBIRKORLIK FAOLIYATI 
HAMDA MARKETING 
29-MAVZU. ZAMONAVIY ISHLAB CHIQARISH 
OBEKTLARI VA SOHALARI 
 
Tayanch so’zlar: zamonaviy, texnika, texnologiya, innovatsiya, 
ilmiy yo’nalish, tadqiqot, sensorlar, aktivatorlar, elektrotexnika, 
radiotexnika. 
29.1. Zamonaviy ishlab chiqarish obektlari va sohalari, texnika va 
texnologiyadagi yangi inovatsion texnologiyalar, xorijiy yetakchi 
ilmiy markazlar erishayotgan asosiy yutuqlar, zamonaviy ilmiy 
yo‘nalishlar va tadqiqotlar usullari bilan tanishtirish 
Zamonaviy Ishlab chiqarish - iqtisodiyotda birlamchi (mehnat va 
kapital) va ishlab chiqarishning oraliq omillaridan (xom ashyo, 
materiallar va boshqalar) foydalanib mahsulot yaratish jarayoni. Ishlab 
chiqarish - bu inson va tabiat o'rtasidagi moddalar almashinuvining 
o'ziga xos insoniy turi, aniqrog'i, odamlar tomonidan tabiiy resurslarni 
mahsulotga faol aylantirish jarayoni. Ishlab chiqarish jarayoni ijtimoiy 
xarakterga ega. "Ishlab chiqarish" atamasi nafaqat tovarlarning 
moddiy ishlab chiqarishiga nisbatan, balki nomoddiy tovarlar ishlab 
chiqarishga va xizmatlarga nisbatan ham qo'llaniladi: ilmiy 
kashfiyotlar, texnik ixtirolar, ta'lim, madaniyat, san'at, sog'liqni 
saqlash, maishiy xizmatlar, menejment, moliyalashtirish va kredit 
berish, sport va boshqalar.
Iqtisodiy nazariyada ishlab chiqarish texnologik to'plam 
yordamida tavsiflanadi. Bu ishlab chiqarish omillari va ishlab 
chiqarishning 
tegishli 
darajasining 
barcha 
mumkin 
bo'lgan 
kombinatsiyalarining to'plamidir. To'plam ma'lum bir texnologiyani 
aks ettiradi. Texnologiya o'zgarishi bilan ko'pchilik o'zgarishi 
mumkin. 
Ishlash 
ishlatilgan 
texnologiyaga 
bog'liq. 
Mehnat 
unumdorligi va umumiy omil unumdorligini (TFP) ajrata oling. 
Texnologiya, shuningdek, miqyosga qaytish bilan tavsiflanadi.

219 
Zamonaviy dizayn va san'at sohasi jamiyat ilmiy tadqiqotning 
eng muhim ob'ektlaridan biridir. Texnologiya va dizayn fanida 
zamonaviy ilmiy yo‘nalishlar va tadqiqot usullari quyidagilardan 
iborat . 
1. Ilmiy bilimlarning dastlabki shartlari va boshlanishi.
2. Evropa tarixidagi fan.
3. Fan ijtimoiy institut sifatida.
4. Zamonaviy jamiyatdagi fanning vazifalari. 
5. Ilmiy falsafa. 
6. Ilmiy ratsionallikning turlari.
7. Ilm-fan axloqi.
8. Olimning ijod erkinligi va ijtimoiy mas'uliyati. 
9. Texnologiya va dizayni bo'yicha tadqiqotlar faoliyat: nazariy 
bilimlarning dolzarbligi va muammolari. 
Keyingi yillarda yuz berayotgan tub oʻzgarishlar jamiyat 
hayotining barcha sohalariga yangicha innovatsion yondashuvlar, 
mavjud qarashlar, tushunchalar va munosabatlarni taraqqiyot koʻzgusi 
va samaradorlik mezonlari bilan qayta koʻzdan kechirishni taqozo 
etmoqda. Istiqlol yillarida taʼlim va kadrlar tayyorlash sohasida 
koʻplab ijobiy ishlar amalga oshirilganini taʼkidlagan holda, 
aytishimiz joizki, maqsadlar va ularga erishish usul va vositalarini 
aniq belgilay olmaslik, mehnat bozori talablarini chuqur oʻrganmaslik, 
undagi talab va taklifning nomuvofiqligi, odamlarning ijtimoiy ahvoli 
va xohish-istaklarini inobatga olmaslik oqibatida anchagina jiddiy 
xato va kamchiliklar ham kuzatildi.

Download 4,62 Mb.