84
Yuqorida keltirilgan barcha autentifikatsiya ssenariylarida faqat bitta omil uchun
xaqiqiylikni tekshirish amalga oshirildi. Masalan, pochtada kirishda faqat parolni bilsangiz
siz autentifikatsiyadan o‗ta olasiz yoki kirishda barmoq izini to‗g‗ri kiritsangiz, eshik
ochiladi. Ya‘ni, server faqat foydalanuvchidan parolni yoki barmoq izini to‗g‗ri bo‗lishini
istayapti. Mazkur ko‗rinishdagi autentifikatsiya - bir faktorli autentifikatsiya deb ataladi.
Bir faktorli autentifikatsiyada tekshirish faqat bitta faktor bo‗yicha (masalan, parol) amalga
oshiriladi.
Birok, bir faktorli autentifikatsiyalashni amalda joriy qilish natijasida yuqori
xavfsizlikni ta‘minlash mumkin emas. Masalan, ovozga asoslangan autentifikatsiya
tizimini olaylik. Agar hujumchi foydalanuvchini ovozini diktafonga yozib olib, uni
autentifikatsiyadash o‗tish jarayonida taqdim etsa, osonlik bilan autentifikatsiya tizimini
aldab o‗tishi mumkin. Sababi, faqat bitta faktor (ovoz) bo‗yicha tekshirish amalga
oshirilmokda. Shunga o‗xshash xolatni parolga asoslangan yoki tokenga asoslangan
autentifikatsiya jarayonida xam kuzatish mumkin.
Mazkur muammoni bartaraf etish uchun, birinchi faktorga ko‗shimcha qilib, yana
boshka
faktorlardan
foydalanish
mumkin.
Masalan,
ovozga
asoslangan
autentifikatsiyalashda ko‗shimcha qilib paroldan foydalanish mumkin. Ya‘ni,
foydalanuvchi dastlab tizimga o‗z ovozi orqali autentifikatsiyadan o‗tadi va udan so‗ng
parol bo‗yicha autentifikatsiyadan o‗tkaziladi. Xar ikkala bosqichda ham
autentifikatsiyadan muvaffaqiyatli o‗tilganda, foydalanuvchi tizimdan foydalanish
imkoniyatiga ega bo‗ladi. Ko‗p faktorli autentifikatsiyalashdan foydalanishda xayotimizda
xam ko‗plab misollar keltirish mumkin. Masalan, plastik kartadan to‗lovni amalga
oshirishda. Plastik kartadan to‗lovni amalga oshirishdagi autentifikatsiya jarayoni
o‗zida ―sizda mavjud biror narsa‖ va ―siz bilgan biror narsa‖ usullarini birlashtirgan. Ya‘ni,
dastlab foydalanuvchida plastik kartani o‗zini bor bo‗lishini talab etadi va ikkinchidan uni
PIN kodini bilishni talab etadi. Shu sababli, ushbu usulni ko‗p faktorli
autentifikatsiyalash deb aytish mumkin.
Ko‗p faktorli autentifikatsiya usuli faktorlardan bittasi qalbakilashtirilgan takdirda
xam autentifikatsiya jarayonini buzilmasligiga olib keladi.
