Ogzaki metodlar.
Agar o’quvchilar asosiy o’quv axborotini o’qituvchining
o’quv mulokazalari va isbotlari jarayonida yoki darslik mavzulari asosida olsalar,
bunday metodlar ogzaki metodlar (tushuntirish, xikoya, suxbat va x.k.) jumlasiga
kiradi.
Ogzaki metodlardan foydalanish muvaffakiyatining asosiy ko’rsatkichlari
o’quvchilarning yangi bilimlarni eslab kolishlari va aytib bera olishlaridir.
O’quvchi o’qituvchining tushuntirish mantikiga kanchalik yakinlashsa.
materialni shunchalik muvaffakiyatli o’zlashtiradi. Ogzaki metodlardan asosan
yangi materialni urganish paytida foydalaniladi va bilimlarni egallashning boshqa
usullari bilan kushib olib borilsagina, ular ta’limda yaxshi samara beradi.
Kurgazmali metodlar
deganda, ta’lim jarayonida qo’llaniladigan
kurgazmali kurollar, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va vositalariga kup
darajada boglik bulgan o’quv materialini o’zlashtirish shakllari tushuniladi.
Ta’limning bunday metodlaridan foydalanilganida o’quvchilarning bilish
faoliyati kurgazmali vositalar yordamida shakllanadigan yoki esga tushiradigan
xissiy obrazlariga, tasavvurlarga boglik bo’ladi. Kurgazmali kurollar bilimlarni
tartibga solish va boyitishga, shuningdek,
o’quvchilarning fikr yuritish faoliyatini faollashtirishga yordam beradi.
Ta’limning kurgazmali metodlari o’quvchilarning bilim faoliyatida obrazli
va mantikiy, aniq va mavxum, xissiy va akliy jixatlar nisbatini chukur tushunishni
talab etadi.
Amaliy metodlar.
Nazorat va mustakil ish topshiriqlari, amaliy-
laboratoriya ishlari asosida o’quv materialini egallash kurinishlari ta’limning
amaliy metodlari jumlasiga kiradi. Ana shu metodlar yordamida amaliy ko’nikma
va malakalar shakllantiriladi.
Ko’nikmani egallashning muvaffakiyati uni shakllantirish sharoitining
quyidagi shartlariga boglik:
ko’nikma nima maqsadda shakllantirishini anglash;
mashqdar muntazam bulishi kerak, ya’ni uning kiyinlik darajasi birin-
ketin oshib borishi lozim;
amaliy xarakatlar anglangan xolla bajarilishi lozim;
dastlabki amaliy xarakatlar va jarayonlarga puxta tayyorlanish, ya’ni
o’quvchilar nazariy bilimlarni yaxshi egallashlari lozim;
mashqdarni mustakil bajarish va uzini - uzi nazorat kilish;
bajarilgan nazorat topshiriqlar, amaliy ishlarni taxlil kilish va
baxolash.
O’qituvchining o’qitish metodlarini tanlashi quyidagi xolatlarga
bog’liq:
darsdan ko’zda tutilgan o’quv maqsadlariga;
o’rganiladigan fanning mazmuni va darsning muayyan materialiga;
o’qituvchining tayyorgarlik darajasi va shaxsiy tajribasiga, pedagogik
maxoratiga bog’liq.
|
