• 2) Proyeksiyalar usuli
  • 3) Tezliklar oniy markazi usuli
  • O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika




    Download 6,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet80/177
    Sana20.05.2024
    Hajmi6,14 Mb.
    #245516
    1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   177
    Bog'liq
    Nazariy Mexanika darslik

    1) Vektor usuli: 
    Faraz qilaylik, tekis shakl A nuqtasining tezligi ma’lum boʻlib, B nuqtasining 
    tezligini aniqlash talab etilsin (3.26-shakl). Yuqorida isbot etilgan teoremaga 
    asosan,
    , (3.61) 
    bunda 
    va
    – A va B nuqtalarning radius vektori; 
    – AB kesma vektori. 
    Tezlikni aniqlash uchun oxirgi ifodadan t vaqt boʻyicha hosila olamiz, 


    yoki
    , (3.62) 
    bunda

    (3.63) 
    Demak
    , tekis shakl ixtiyoriy nuqtasining tezlik vektori qutb nuqtaning 
    ilgarilanma harakatdagi tezligi va qutb atrofidagi aylanma harakat tezliklarining 
    vektor yigʻindisidan iborat ekan 
    (3.28-shakl)

     


     
     
    90


    142 
    3.28-shakl. 
    2) Proyeksiyalar usuli: 
    Amaliy masalalar yechishda (3.26) vektor tenglamani qoʻllash bir qancha 
    qiyinchiliklarga olib keladi. Shuning uchun (3.26) ifodani AB chiziqdan oʻtgan 
    oʻqqa proyeksiyalab, 
    (
    )
    AB
    = (
    )
    AB 
    + (
    AB 
    vector AB ga perpendikulyar, shuning uchun (
    AB
    = 0.
    Oxirgi tenglikni e’tiborga olsak, 
    (
    )
    AB
    = (
    )
    AB
    ,
    yoki
    . (3.64)
    Demak, 
    A va B nuqtalarning tezlik vektorlarining mazkur nuqtalardan 
    oʻtgan oʻqqa proyeksiyalari oʻzaro teng ekan.
    3) Tezliklar oniy markazi usuli: 
    Tekis parallel harakatdagi jism nuqtalari tezligini aniqlashning yana bir 
    sodda usuli tezliklar oniy markazi usuli hisoblanadi. Tekis parallel harakatdagi 
    jism qisqa vaqt oraligida biror markaz atrofida aylanishi mumkin. Aylanish 
    nuqtasini topib, bu nuqtani qutb nuqta sifatida qabul qilib, qolgan nuqtalarining 
    tezliklarini aniqlaymiz.
    Qisqa (oniy) vaqt ichida tezligi noʻlga teng boʻlgan nutaga 

    Download 6,14 Mb.
    1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   177




    Download 6,14 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika

    Download 6,14 Mb.
    Pdf ko'rish