O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

92
Rangli lazerli KFQlar Hi-End sinfiga tegishli. Ular lazer printerla-
rining yuqori mahsuldorligi va tejamkorligini rangli hujjatlarni chop 
etish va qabul qilish imkoniyati bilan birlashtiradi. Rangli lazerli 
KFQlar ko‘p miqdorda rasmlar, broshyuralar va rangli jadvallar talab 
qilinadigan ofislarda foydalidir.
Ba’zi KFQlarda o‘rnatilgan tarmoq kartasi mavjud bo‘lib, kompyu-
tersiz tarmoqda bunday qurilmadan foydalanish imkonini beradi.
2.6.9. Raqamli fotoapparat
Raqamli texnologiyaning juda qisqa vaqt ichida jadal rivojlanishi 
bozorga an’anaviy fotoapparatlarga to‘liq raqobatbardosh raqamli 
analoglarni paydo bo‘lishiga olib keldi (2.41-rasm).
 2.41-rasm. Raqqamli fotoapparat. 
Har qanday raqamli kameraning “yuragi” CCD (charge-coupled de-
vice – 
zaryad-bog‘lamali qurilma
) asosidagi fotosezgir mat ritsadir. 
Odatda kameralar 1/3 duyumli CCD dan foydalanadi. Bu qurilma 
yorug‘lik to‘lqinlarini elektr impulslariga aylantiruvchi elementlardan 
iborat. Ya’ni analog-raqamli konvertor – elektr zar yadlarini raqamli 
ma’lumotga aylantiradi.
Matritsalarning o‘zi yangi ixtiro emas. Fizikaviy tajribalar uchun 
ular uzoq vaqtdan beri paydo bo‘lgan. Xususan, yuqori energiya 
fizikasida va videokameralarda asosiy asbob sifatida qo‘llanilgan.
An’anaviy fotokameralarda bo‘lgani kabi, raqamli fotokameralar 
kadrining sifatini asosan obyektiv sifati bilan belgilanadi. O‘rtacha, 

93
havaskor darajadagi kameralar (yuqori va past rezolutsiyali) fokus 
uzunligi taxminan 5 mm bo‘lgan linzalar (bu an’anaviy plyonkali kino 
kameralarining 35 mm linzalarining fokus uzunligi bilan taxminan bir 
xil) va o‘zgarmas diafragma bilan jihozlangan. Ba’zi modellarda zoom 
(mashtab) linzalari mavjud, ammo ular qimmatroq. Odatda, ekspozitsi-
ya tezligi (nur to‘plash vaqti) avtomatik ravishda sozlanadi.
Havaskor raqamli kameralardagi linzalar kino linzalaridan juda 
oz farq qiladi. (2.41-rasmga qarang). Yarim professional qurilmalarda 
avtomatik sozlamanalarni o‘chirish va aniqligini, diafragmani hamda 
tutulish vaqtini qo‘lda sozlash qobiliyatiga ega yuqori sifatli optika 
o‘rnatiladi (2.42-rasm).
Avtomatik raqamli, qisqa fokusli, o‘zgarmas diafragma obyek tivlari 
bilan jihozlangan, havaskor kameralar bilan o‘zga ruvchan yorug‘lik 
sharoitlarida bir xil yuqori sifatli tasvirlarni olish qiyin. Bu kameralar 
oddiy fotoapparatlar kabi yorqin quyosh nurida yaxshi ishlaydi.
 2.42-rasm. Professional raqamli kamera (“SLR”), “Rentgen”
.
Ko‘pgina zamonaviy raqamli fotokameralar LCD displeyga ega. 
Ular ikkita asosiy funksiyani bajaradilar: xotiraga saqlangan rasmlarni 

94
qayta ko‘rish va optik videoqidiruvdagi tasvirni qayta aks ettirish. Dis-
pley yordamida kamerani kerakli obyektga yo‘naltirish ancha qulayroq. 
Biroq, LCD ikkinchisi juda ko‘p energiya talab qiladigan qurilma his-
oblanadi va batareyalar (yoki akumliyator-qayta zaryadlanuvchi batar-
eyalar) tezda tugaydi. Displeyli deyarli barcha ilg‘or kameralarda ekran 
menyulari mavjud bo‘lib, ular yordamida tasvir bilan ishlash variantla-
rini tanlash amalga oshiriladi.
Olingan fotosuratlar kameraning fesh-xotirasida saqlanadi. Foyda-
lanuvchi nuqtayi nazaridan eng jozibadori almashtiriladigan Smart Me-
dia – xotira kartalari bo‘lgan qurilmalardir. Ushbu kartalarning hajmi 
2,4 dan 8,0 MB gacha, barchasi bir xil o‘lchamda. O‘rtacha 1024x768 
pikselli 4 –10 kadr yoki 640x480 pikselli 20 – 40 kadrlar (kamerada ish-
latiladigan siqilish darajasiga qarab) 2 MB li Smart Media-kartaga eslab 
qolish mos keladi. Kodak o‘zining Kodak Picture Card deb nomlangan 
standart fesh-kartasini ishlab chiqaradi. Ular Smart Media-dan biroz 
kattaroq bo‘lib, 2 va 4 MB sig‘imlarga ega. Kodak kartalari an’anaviy 
kartalardan qaraganda kuchliroq va ishonchliroq, ammo boshqa ishlab 
chiqaruvchilar bu standartni qo‘llab quvatlamayapti.
Aksariyat fotokameralar tasvirlarni uzatish uchun kompyuterning 
ketma-ket (COM) portidan foydalanar edi hozir esa universal ketma-ket 
port – USB qo‘llanilyapti. Portning past tarmoqli kengligiga qaramay, 
bu jarayon uzoq davom etmaydi. Aloqa paketlaridan tashqari, ko‘plab 
kameralar TWAIN drayverlari bilan birga keladi. Bu esa ularni ska-
ner sifatida ishlash imkonini beruvchi har qanday grafik paketlardagi 
kameralar bilan ishlash imkonini beradi.

Download 6,82 Mb.