|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti
Pdf ko'rish
|
| bet | 195/652 | | Sana | 11.07.2024 | | Hajmi | 8,58 Mb. | | #267370 |
Bog'liq IQTISODIYOT NAZARIYASIHududiy narx
faqat ma’lum hududiy bozorga xos bo’lib, u shu
hudud doirasidagi omillar ta’sirida hosil bo’ladi. Milliy bozor narxi
bir
mamlakat doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks ettiruvchi
narxdir.
Milliy narx mamlakat doirasidagi ijtimoiy sarf-xarajatlarni, milliy bozordagi
talab va taklifni, tovar nafliligini, uning qanchalik qadrlanishini hisobga oladi.
Jahon
bozori narxi
muayyan tovarni ishlab chiqarishga sarflangan baynalminal
xarajatlarni, tovarning jahon standarti talabiga mos kelish darajasini va xalqaro
bozordagi talab va taklif nisbatini hisobga oladi.
Narxning xilma-xil turlari mavjud bo’lsada, ular bir-biri bilan o’zaro bog’langan,
chunki ularda jamiyatdagi iqtisodiy resurslarning ishlatilish samarasi o’z ifodasini
topadi.
Iqtisodiyot nazariyasida narx nisbati degan tushuncha bor, u narx pariteti
deb ham yuritiladi.
Iqtisodiyot va undagi jarayonlar bir-biriga bog’liq bo’lganidan
narxlar bir-birini yuzaga chiqaradi. Masalan, ruda narxi metall narxiga, metall narxi
mashina narxiga, mashina narxi kiyim narxi tarkibiga kiradi, chunki bu narxlarning
har biri o’zidan keyingi mahsulot xarajatlarini shakllantiradi. Bozorga shunday o’ziga
xos tovarlar chiqadiki, ular ko’pchilik sohalarda ishlatiladigan eng muhim iqtisodiy
resurslar hisoblanadi. Bular metall, neft, ko’mir, gaz, yog’och, bug’doy, paxta kabi
tovarlar bo’lib, ular narxining o’zgarishi butun narxlar nisbatini o’zgartiradi.
3. Raqobatning turli ko’rinishlari sharoitida narxning shakllanish xususiyatlari
Narxning shakllanishiga bozorning holati bevosita ta’sir ko’rsatadi, chunki
narxning shakllanishida bozordagi talab va taklif nisbati asosiy omillardan biri
hisoblanadi. Shunga ko’ra, talab va taklif miqdoriga ta’sir ko’rsata olish imkoniyatiga
ko’ra bozordagi raqobatning turli ko’rinishlari farqlanadi.
|
| |
