|
Ishbay-progressiv haq to’lash tizimida
Pdf ko'rish
|
| bet | 259/652 | | Sana | 11.07.2024 | | Hajmi | 8,58 Mb. | | #267370 |
Bog'liq IQTISODIYOT NAZARIYASIIshbay-progressiv haq to’lash tizimida
ishchining belgilab qo’yilgan me’yor
doirasida ishlab chiqargan mahsulotiga uning birligi uchun belgilangan tarif bo’yicha
ish haqi beriladi, me’yordan yuqorisiga esa oshirilgan haq (tarif) bo’yicha pul
to’lanadi. Ishbay ish haqi tizimida yakka tartibdagi, jamoa va ijara pudratida
qo’llaniladigan mehnatga haq to’lash farqlanadi. Bunda olingan tayyor mahsulot
uchun uning sifati va ishlab chiqarish chiqimlarini hisobga olib haq to’lanadi. Haq
to’lashning jamoa shaklida ish haqi brigada, sex va boshqa bo’linmaning pirovard
mehnat natijalariga bog’liq qilib qo’yiladi. Bunda har bir xodim faqat o’ziga berilgan
shaxsiy topshiriqlargagina emas, balki shu bilan birga bo’linmaning butun ish hajmini
ham bajarishdan manfaatdor bo’ladi.
Ishchilarning ish haqini tabaqalashtirish eng avvalo davlat tarif tizimi yordamida
amalga oshiriladi.
Tarif tizimi
– tarmoqlar va mamlakat mintaqasi bo’yicha, ular
ichida esa ishlab chiqarish turlari, turli toifadagi xodimlar malakasi va mehnat
sharoitlariga qarab ishchi va xizmatchilarning ish haqi darajasini tartibga solib
turuvchi me’yorlar majmui.
Tarif tizimi quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- tarif-malaka ma’lumotnomalari;
- tarif stavkalari;
- tarif setkalari;
- ish haqiga nisbatan qo’llaniluvchi turli koeffitsientlar.
Tarif-malaka ma’lumotnomalari
ayrim kasblar va mehnat turlarining batafsil
tavsifi, u yoki bu aniq ishni bajaruvchining bilim va ko’nikmalariga qo’yiladigan
talablardan iborat bo’lib, ularda muayyan ishni tariflash uchun qo’yiladigan razryadlar
ham ko’rsatiladi.
Tarif setkasida
razryadlardan tashqari tarif koeffitsientlari ham bo’lib, ular
birinchi razryadli ishchiga haq to’lash bilan keyingi razryadli ishchilar mehnatiga haq
to’lashning o’zaro nisbatini ko’rsatadi (birinchi razryadning tarif koeffitsienti hamma
vaqt birga teng bo’ladi).
|
| |
