• Uchinchi usul – bu YAIMni hisoblashga daromadlar bo’yicha yondashuv.
  • 14.2-jadval YaIMni hisoblashga sarflar va daromadlar bo’yicha yondashuv Milliy mahsulot hajmini sarflar
    		•

    Agar  eksport importdan ortiq bo’lsa ijobiy, import eksportdan ortiq bo’lsa salbiy




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet301/652
    Sana11.07.2024
    Hajmi8,58 Mb.
    #267370
    1   ...   297   298   299   300   301   302   303   304   ...   652
    Bog'liq
    IQTISODIYOT NAZARIYASI

    Agar 
    eksport importdan ortiq bo’lsa ijobiy, import eksportdan ortiq bo’lsa salbiy 
    bo’ladi.
    Qarab chiqilgan sarflarning to’rt toifasiga notijorat muassasalar (kasaba 
    uyushmalar, siyosiy partiyalar, diniy tashkilotlar va ijtimoiy tashkilotlar) sarflari va 
    moddiy aylanma vositalari zaxirasidagi o’zgarishlarni qo’shib chiqish yo’li bilan YaIM 
    hajmi aniqlanadi. 
    Uchinchi usul – bu YAIMni hisoblashga daromadlar bo’yicha yondashuv. 
    Mazkur yilda ishlab chiqarilgan pirovard mahsulot hajmidan olingan barcha 
    daromadlar uy xo’jaliklari ixtiyoriga ish haqi, renta to’lovlari, foiz va foyda shaklida 
    kelib tushadi. Shu sababli bu usulda YaIM pirovard mahsulot hisobidan olingan ana 
    shu barsha daromadlarni qo’shib chiqish orqali aniqlanadi. 
    YaIMni daromadlar bo’yicha hisoblashda uy xo’jaliklari, korxona va davlat 
    muassasalarining dastlabki, ya’ni taqsimlangan daromadlarini mehnat haqi va yalpi 
    foydaga (renta, ssuda foizi va tadbirkorlik foydasi va h.k.) ajratish mumkin. YaIMni 
    mazkur usul bo’yicha hisoblashda daromadlarning barcha summasiga iste’mol 
    qilingan asosiy kapital qiymati (amortizatsiya ajratmasi) va biznesga egri soliqlar 
    summasi ham qo’shiladi. 
    YaIMni hisoblashga sarflar va daromadlar bo’yicha yondashuvning asosiy 
    tarkibiy qismlarini quyidagi jadval orqali o’zaro taqqoslash mumkin (14.2-jadval). 
    14.2-jadval
    YaIMni hisoblashga sarflar va daromadlar 
    bo’yicha yondashuv 
     
    Milliy mahsulot hajmini sarflar 
    summasi bo’yicha hisoblash 
    Milliy mahsulot hajmini daromadlar 
    summasi bo’yicha hisoblash 
    1. Uy xo’jaliklarining iste’mol sarflari 
    + 
    1. Daromad bilan bog’liq bo’lmagan sarf 
    va to’lovlar 
    a) amortizatsiya, b) egri soliqlar 
    + 
    2. Tadbirkorlarning investitsion sarflari 
    + 
    2. Ish haqi 
    + 

    291 
    3. Tovar va xizmatlarning davlat xaridi 
    + 
    3. Renta to’lovlari 
    + 
    4. Chet elliklar sarfi 
    + 
    4. Foiz 
    + 
    5. Notijorat muassasalari sarfi 
    + 
    5. Foyda 
    6. 
    Moddiy 
    aylanma 
    vositalar 
    zahirasidagi o’zgarishlar 
    YaIM 
    YaIM 
    YaIMni hisoblashda uning tarkibiga kirgan daromadlarning alohida turlarini 
    batafsil qarab chiqamiz. 
    Amortizatsiya ajratmasi shu yil ishlab chiqarilgan mahsulot (YAIM) qiymati 
    tarkibiga ishlab chiqarish xarajatlari sifatida kirib, mahsulot sotilishi natijasida pul 
    shaklidagi daromad sifatida qaytib keladi va 

    Download 8,58 Mb.
    1   ...   297   298   299   300   301   302   303   304   ...   652




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Agar  eksport importdan ortiq bo’lsa ijobiy, import eksportdan ortiq bo’lsa salbiy

    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish