O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Download 8,58 Mb. Pdf ko'rish
bet	459/652
Sana	11.07.2024
Hajmi	8,58 Mb.
	#267370

1 ... 455 456 457 458 459 460 461 462 ... 652

Bog'liq
IQTISODIYOT NAZARIYASI

Asosiy tayanch tushunchalar:

Pul muomalasi – tovarlar aylanishiga hamda notovar tavsifidagi to’lovlar va
hisoblarga xizmat qiluvchi naqd pullar va unga tenglashtirilgan moliyaviy aktivlarning
harakati.
Pul tizimi – tarixan tarkib topgan va milliy qonunchilik bilan mustahkamlangan,
mamlakatda pul muomalasini tashkil qilish shakli.
Inflyatsiya – qog’oz pul birligining qadrsizlanishi.
Kredit – bo’sh turgan pul mablag’larini ssuda fondi shaklida to’plash va ularni
takror ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun qarzga berish.
Foiz normasi (stavkasi) – foiz yoki foizli daromadning qarzga berilgan pul
summasiga nisbatining foizda ifodalanishi.
Bank krediti – pul egalari (banklar va maxsus kredit muassasalari) tomonidan
qarz oluvchilarga (tadbirkorlar, davlat, uy xo’jaligi sektori) beriluvchi pul ssudalari.
Xo’jaliklararo kredit – bir korxona (muassasa) tomonidan ikkinchisiga berilib,
ularning kapital qurilish, qishloq xo’jalik sohalaridagi munosabatlariga, shuningdek,
ichki xo’jalik hisobi bo’g’inlari bilan munosabatlariga xizmat qiluvchi qarz
mablag’lari.
Tijorat krediti – korxonalar, birlashmalar va boshqa xo’jalik yurituvchi
sub’ektlarning asosan to’lovni kechiktirish yo’li bilan tovar shaklida bir-biriga
beradigan kreditlari.
Iste’mol krediti – xususiy shaxslarga, avvalo, uzoq muddat foydalanadigan
iste’mol tovarlari sotib olish uchun ma’lum muddatga beriluvchi qarz mablag’lari.
Ipoteka krediti – ko’chmas mulklar (er, bino) hisobiga uzoq muddatli ssudalar
shaklida beriluvchi qarz mablag’lari.
Davlat krediti – kredit munosabatlarining o’ziga xos shakli bo’lib, bunda davlat
pul mablag’lari qarzdori, aholi va xususiy biznes esa kreditorlari bo’lib chiqadi.
Xalqaro kredit – ssuda kapitalining xalqaro iqtisodiy munosabatlar sohasidagi
harakati.
Lizing – odatda ishlab chiqarish vositalari va boshqa moddiy boyliklarni
keyinchalik foydalanuvchilar tomonidan muntazam ravishda haq to’lab borib, sotib
olish sharti bilan uzoq muddatli ijaraga berishdan iborat kreditning pulsiz shakli.

446
Faktoring – boshqa iqtisodiy sub’ektlarning qarzdorlik buyicha majburiyatlarini
sotib olish yoki qayta sotish munosabatlari.
Forfeyting – uzoq muddatli faktoring munosabatlari.
Trast – mijozlarning kapitallarini boshqarish bo’yicha operatsiyalari.
Banklar – kredit munosabatlariga xizmat qilib, kredit tizimining negizini tashkil
qiluvchi maxsus muassasalar.
Bank operatsiyalari – mablag’larni jalb qilish va ularni joylashtirish bo’yicha
amalga oshiriladigan operatsiyalar.
Bank foydasi (marja) – olingan va to’langan foiz summalari o’rtasidagi farq.
Bank foyda normasi – bank sof foydasining uning o’z kapitaliga nisbatining
foizdagi ifodasi.

Download 8,58 Mb.

1 ... 455 456 457 458 459 460 461 462 ... 652

Download 8,58 Mb.

Pdf ko'rish