O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

441 
«Paxtabank» 
negizida 
«Agrobank», 
«G’allabank» 
negizida 
esa 
«Qishloqqurilishbanki» aktsiyadorlik-tijorat banklari tashkil etildi. Respublikamizning 
turli hududlarida faoliyat ko’rsatayotgan tijorat banklari filiallari soni 800 tani tashkil 
etdi. Tijorat banklari tomonidan tashkil etilgan mini-banklar soni 2008 yilda 107 taga 
ko’payib 2161 taga yetdi va ular deyarli barcha turdagi bank xizmatlarini ko’rsatib 
kelmoqdalar. 
Banklarning kapitali va mijozlardan jalb qilingan depozitlar hajmining o’sishi 
respublika iqtisodiyotining bazaviy tarmoqlarida ishlab chiqarishni tarkibiy 
o’zgartirish, modernizatsiya qilish, istiqbolli va yuqori samarali investitsiya 
loyihalarini amalga oshirish, iste’mol mahsulotlari ishlab chiqarishni kengaytirish, 
xususiy tadbirkorlik va kichik biznesni moliyaviy qo’llab-quvvatlashda banklar 
ishtirokini yanada kengaytirish imkonini bermoqda. Banklar tomonidan uzoq 
muddatga ajratilgan investitsion kreditlardan olingan daromadlar bo’yicha soliq 
imtiyozlarining 
berilganligi 
banklarning 
ushbu 
jarayonlardagi 
ishtirokini 
rag’batlantirib kelmoqda. Natijada, tijorat banklari tomonidan ustuvor tarmoq 
korxonalarini modernizatsiya qilish hamda texnik qayta jihozlash uchun kreditlar 
ajratilishi yanada faollashdi. 
So’nggi yillarda bo’sh pul mablag’larini bank aylanmasiga jalb etish hamda naqd 
pulsiz hisob-kitoblar hajmini kengaytirish vositalaridan biri bo’lgan plastik 
kartochkalardan foydalanish tizimi jadal rivojlantirilmoqda. Hukumat qarorlariga 
asosan, plastik kartochkalar bo’yicha to’lovlarni amalga oshirishda foydalaniladigan 
plastik kartochkalar tizimiga oid jihozlarni import qilishda bojxona imtiyozlarining 
berilganligi banklarning bu boradagi faoliyatlarini yanada rag’batlantirdi. 2008 yil 
davomida tijorat banklari tomonidan qo’shimcha ravishda 787,8 ming dona plastik 
kartochkalar muomalaga chiqarilib, savdo va xizmat ko’rsatish shoxobchalarida 
qo’shimcha 9752 dona terminallar o’rnatildi. Muomalaga chiqarilgan bank plastik 
kartochkalari soni 4,5 mln. taga, savdo va xizmat ko’rsatish shoxobchalarida 
o’rnatilgan terminallar soni esa 27504 taga yetkazildi. 
Nobank kredit tashkilotlarining (kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va 
lombardlar) qonunchilik bazasini takomillashtirish borasida olib borilayotgan chora-
tadbirlar nobank kredit tashkilotlari tarmog’i kengayib, banklar va nobank kredit 
tashkilotlari o’rtasidagi raqobat muhiti kuchayishiga zamin yaratmoqda. Xususan, bu 
borada amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida, 2009 yil 1 yanvar holatiga 
ularning soni 138 taga, shu jumladan, kredit uyushmalari soni 78 taga, mikrokredit 
tashkilotlari 26 taga hamda lombardlar 34 taga yetdi. 
Nobank kredit tashkilotlarining asosiy ko’rsatkichlari ham sezilarli darajada o’sib 
bormoqda. Xususan, kredit uyushmalarining jami aktivlari 2008 yilda 63,8 mlrd. 
so’mga oshib, 2009 yil 1 yanvar holatiga 112 mlrd. so’mni, ularning kredit portfeli esa 
59,5 mlrd. so’mga oshib, 102,4 mlrd. so’mni tashkil qildi. 

442 
Banklarda omonatlarning ko’payishiga, ularning bank tizimiga jalb etilishiga 
qaratilgan ishlar o’tgan yillarda ham amalga oshirilgan edi. Jumladan, 2008 yilda 
 
banklar tomonidan iqtisodiyot tarmoqlarini kreditlar bilan qo’llab-quvvatlash 
maqsadida, jismoniy va yuridik shaxslarning pul mablag’larini bank depozitlariga jalb 
qilish orqali banklarning resurs bazasini kengaytirish borasidagi ishlar yanada 
faollashtirildi. Jalb qilingan jami depozitlar hajmi 2008 yilda 50,7 foizga oshib, 2009 
yilning 1 yanvar holatiga 5771,6 mlrd. so’mni tashkil etdi. 
O’zbekiston 
Respublikasi 
Prezidentining 
2008 
yil 
20 
fevraldagi
PF-3968-sonli Farmoniga asosan, rezident - jismoniy shaxslardan depozit 
hisobvaraqlarga o’tkazilgan milliy va xorijiy valyutadagi pul mablag’larini qabul 
qilish bo’yicha imtiyozlarning yaratilganligi jismoniy shaxslarning banklardagi 
omonatlari hajmining oshishiga ijobiy ta’sir ko’rsatdi. 
2008 yilda davomida tijorat banklari tomonidan aholiga milliy valyutadagi 300 
tadan ortiq, xorijiy valyutadagi 100 tadan ortiq jozibador omonat turlari taklif etildi. 
Natijada, aholining kredit tashkilotlaridagi mablag’lari qoldig’i 2008 yilda 69 foizga 
oshib, 2009 yilning 1 yanvar holatiga 1 723,8 mlrd. so’mni tashkil etdi.
SHuningdek, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 28 noyabrdagi 
PF-4057-sonli Farmoniga asosan miqdoridan qatiy nazar fuqarolarning tijorat banklari 
depozit hisobvaraqlardagi omonatlari to’liq kafolatlanganligi aholining bank tizimiga 
bo’lgan ishonchini yanada mustahkamlashga xizmat qilmoqda. 2009 yilning 1 yanvar 
holatiga ko’ra Fuqarolarning banklardagi omonatlarini kafolatlash fondida 41,5 mlrd. 
so’m miqdorida mablag’lar shakllantirildi. 

Download 8,58 Mb.