65
– katta hajmli o‘ramalardan foydalanish;
– uskunalarning texnik holati;
– texnologik jarayon o‘timlarini kamaytirish;
– ishchi malakasini oshirish;
–
o‘ramalar uzunligining muvofiqligi.
3.7. Tandalash jarayoni va uskunalarini takomillashtirishning
asosiy yo‘nalishlari
Tandalash mashinalarini takomillashtirish quyidagi asosiy
yo‘nalishlarda olib borilmoqda:
– ularning ishonchli ishlashini oshirish;
– tandalash g‘altagining to‘xtash vaqtini
kamaytirish va tanda
g‘altagi, zichlovchi va o‘lchash vallarini birdaniga to‘xtashini
ta’minlash;
– rom sig‘imi va tanda g‘altagi hajmini oshirish;
– qo‘lda bajariladigan amallarni avtomatlashtirish.
Tandalash jarayonini avtomatlashtirish va mexanizatsiyalash
maqsadida tandalashning avtomatik texnologik kompleksi
(ATK) ishlab chiqilmoqda. Bu kompleks quyidagi amallarni
avtomatlashtirishni ko‘zda tutadi:
– romdagi bobinalar almashtirilganda iplar uchini bog‘lashni;
– tanda g‘altagini qo‘yish, qotirish va olishni;
– belgilangan texnologik omillarni o‘rnatishni;
– jarayonni nazorat qilishni;
– tanda g‘altagidagi o‘ram zichligini nazorat qilish va
rostlashni;
– har bir ipning tarangligini
alohida nazorat qilish va
rostlashni;
– mashinaning tezlik rejimini muqobillashtirishni;
– iplarning uzilishi va uchi yo‘qolishini nazorat qilishni;
– iplardagi nuqsonlarni nazorat qilishni;
– iplarning elektrlanish darajasini nazorat qilishni;
– ip to‘plovchi ishini boshqarishni;
66
– ma’lumotlar tablosi ishini boshqarishni;
– chiquvchi hujjatlarni tayyorlashni;
– mashina yuritilayotgan va to‘xtayotgan paytda kompleks
mexanizmlar ishining bir-biriga moslashishini;
– mashina, taranglovchi moslamalar,
ipni nazorat qilish
datchiklarni asosiy nazorat qiluvchi va sozlovchi moslama-
larning nuqsonlarini aniqlashni;
– ma’lumotlarni yig‘ish va to‘plash, xomashyo va hosil qilingan
tanda g‘altaklari sifatini baholashni;
– to‘quv korxonasining ABT (avtomatik boshqarish tizimi)dagi
EXM bilan aloqa o‘rnatilishi.
Tandalash jarayonini takomillashtirish
elektron moslamalar
va hisoblash texnikasidan kengroq foydalanish bilan bog‘liq (3.18-
rasm). Mikro EXM va avtomatik vositalar bilan jihozlangan
tandalash mashinalarini yaratish jarayonning omillarini qattiq
nazorat qilish, uni muqobil darajada olib
borish va yuqori texnik-
3.18-rasm.
Zamonaviy avtomatlashtirilgan tandalash mashinasi.
67
iqtisodiy ko‘rsatkichlarga erishish imkoniyatini beradi. Mehnat sarfi
bo‘yicha tandalash yuqori o‘rinlarni egallamaydi (mehnat sarfi bor-
yo‘g‘i 3 % ni tashkil etadi), lekin keyingi texnologik jarayonlarga
ta’siri bo‘yicha tandalash juda muhim ahamiyatga ega,
ayniqsa
mokisiz dastgohlar uchun.
