213
palaklar, mushukchalar va h.k.) tasvirlar sidirg‘a
gazlamalarga
tushirilgani ma’quldir. Bunda albatta libos kompozitsiyasi qo-
nun-qoidalarini o‘zlashtirgan holda, ijodga keng fantaziya va
erkinlik berib, me’yor o‘lchamlariga
rioya qilinib libosimizdagi
jilodor go‘zallikka erishish mumkindir.
4.4. Zardo‘zlik san’ati texnologiyasi
Zardo‘zlik – xalq amaliy san’ati va hunarmandchiligining juda
qadimiy turlaridan bo‘lib, zar iplar bilan qo‘l yordamida gul ti kish
kasbidir. Zardo‘zlik so‘zi forscha «zar» – tilla, «do‘zi» – tikmoq,
ya’ni
zar iplar bilan gul, kashta tikmoq degan ma’noni anglatadi
Zardo‘zi naqshlar mahalliy va yevropadan keltirilgan qizil, si-
yoh rang, yashil va ko‘k
rangdagi baxmallarga, ipak, atlas, movut,
in gichka paxta tolali matolarga, shuningdek teri ustiga tikilgan.
Yosh bolalar va ayollar liboslariga ko‘proq qizil rangdagi matolar
ishlatilgan. Bu naqshlar
orqali ayollar peshonabandlari, peshkur-
talari, bosh kiyimlari, nimchalari,
lozimlari, kavushlari, erkak va
bolalar etiklari, qo‘nji kavushlar,
choponlar, belbog‘lar bezatilgan.
Atlas
matolardan ayollar libos-
lari va bosh bog‘ichlari, shu ning-
dek erkaklar va bolalar qiyiqcha-
lari tikilgan.
Toza junli movut dan
yuqori lavozimdagi harbiylar ki-
yimlari tikilib, zardo‘zi naqsh lar
bilan bezatilgan.
Zardo‘zi tikish uchun av-
valambor
rassom va ustalar to-
monidan charm yoki kartondan
naqshlar kesib olingan. Naqshlar
matoga joylashtirilib uning usti-
dan
tilla yoki kumush iplardan
relyefli zamindo‘zi va guldo‘zi
kashtalar tikilgan. Zamindo‘zi
usulida matoning butun foni zar
iplar bilan to‘ldiriladi, guldo‘zi
usulida mato yuzi fon bo‘lib,
faqat gullari tikiladi.
