65
Kanalning boshidan berilishi lozim bo’lgan suv sarfini aniqlash
uchun kanal tizimining foydali ish koeffitsienti (
)
haqidagi
ma‘lumotga ham ega bo’lish lozim. Bu koeffitsientning qiymati
kanalning
katta-kichikligiga, kanal qoplamasi turiga, yer o’zanda
o’tadigan kanallar zamini grunti turiga va boshqa omillarga bog’liq
bo’lib, uni amaliyot natijalari asosida tayinlash mumkin.
Kanalllarning uch xil suv sarfini bir-biridan farqlaydilar:
jadallashgan (sel-toshqin yoki boshqa
favqulotdagi holatlarda
kanaldan o’tkaziladigan); normal (sug’orish paytida beriadigan eng
katta) va minimal suv sarflari. Meliorativ
tizimlar kanallarining
minimal suv sarfi normal sarfning 40 % dan kichik bo’lmasligi lozim.
Kanalning bosh normal suv sarfi quyidagi formula bo’yicha
aniqlanadi:
1000
n
n
q
Q
,
bu ifodada
n
- sug’oriladigan «netto» yer maydoni.
Kanalning bosh jadallashgan suv sarfi:
n
f
f
Q
k
Q
,
bu yerda
f
k
-
jadallashtirish koeffitsienti, uning qiymati amaldagi
qurilish me‘yorlari va qoidalari bo’yicha qabul qilinadi.
Kanalning bosh minimal suv sarfi:
n
Q
k
Q
min
min
,
bu yerda
min
k
- minimallashtirish koeffitsienti:
min
k
0,4.
