|
Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya institutiBog'liq O zbekiston respublikasi oliy va o rta maxsus ta’lim vazirligi ttalab va taklif qonuni
deb ataladi. Istalgan bir mahsulot narxi
shu mahsulotga boʻlgan talab va taklif miqdorini muvozanatga keltirish
maqsadida oʻzgaradi.
Misol: Talab va taklifning oʻzgarishi.
Faraz qilaylik, issiq
havo va boʻron bir yozning oʻzida sodir boʻldi. Bu kombinatsiyani tahlil
qilish uchun biz yana uch qadamga ergashamiz.
1.
Biz ikkala chiziqning ham siljishini aniqlashimiz zarur. Issiq
havo talab egri chizigʻiga ta’sir etadi, chunki bu iste’molchilarning
istalgan narxda sotib olishni xohlagan muzqaymoq hajmini oʻzgartiradi.
Bir vaqtning oʻzida boʻron shakar narxini oshirsa, bu muzqaymoq uchun
(a) qismda ortiqchalilik tasvirlangan. Bozor bahosi ($2.50) muvozanat narxdan yuqori
boʻlganligi sababli mahsulot taklifi miqdori ( 10 ta muzqaymoq) mahsulotga boʻlgan talab
miqdoridan (4 ta muzqaymoq) oshadi. Mol yetkazib beruvchilar muzqaymoq narxini
qisqartirish orqali sotish hajmini oshirishga harakat qiladi va bu narxni muvozanat nuqta
tomon harakatlantiradi. (b) qismda yetishmovchilik tasvirlangan. Bozor narxi muvozanat
narxdan quyida boʻlganligi sababli mahsulotga boʻlgan talab miqdori (10 ta muzqaymoq)
mahsulot taklifi (4 ta muzqaymoq) miqdoridan oshadi. Koʻp xaridor oz miqdordagi
mahsulotga talab bildirishidan sotuvchilar narxni oshirish orqali manfaat koʻradi. Shunday
qilib, ikkala holatda ham narx oʻzgarishi bozorni talab va taklif muvozanati tomon
harakatlantiradi.
Muvozanatda
boʻlmagan
bozorlar
Talab
hajmi
Taklif
hajmi
Taklif
hajmi
Talab
hajmi
Kamomad
Ortiqchalik
Talab
Talab
Talab ortiqchaligi
Taklif ortiqchaligi
Muzqaymoq
miqdori
Muzqaymoq
miqdori
Muzqaymoq
narxi
|
| |
