104
10.4. Hajmiy-rejali yechim
Muzey binolari 1-3 qavatli (odatda, 2 qavatli)qilib loyihalashtirilib,
bunda
gorizontal funksional zonalash afzalroq hisoblanadi. Vertikal funksional zonalash
qo„llanilganida ekspozitsiya, odatda, bosqichli shaklda joylashtiriladi.
Kommunikatsiyalarga, ya‟ni zinapoyalar, panduslar, yo„laklar va galereyalarga
alohida e‟tibor beriladi – ular ichki hajmni shakllantirishda va eksponatlarni
tomosha qilishning davomi yoki dam olish joylari sifatida harakatlanish tartibini
belgilashda faol qatnashishi lozim. Muzeyning yuqorida
qayd etilgan faoliyat
turlarini va muzey binosidagi barcha funksional jarayonlarni tashkil etishga
quyidagi asosiy funksional bloklar mos keladi:
- muzeyga kirish zonasidagi xonalar guruhi;
- ekspozitsiya qismi;
- kino va leksiya zali;
-
ma‟muriy, ishchi va
yordamchi xonalar, kutubxona;
- laboratoriya va ustaxonalar;
- fondlar saqlanadigan xonalar;
- texnik xonalar.
Ushbu funksional bloklarni vazifalari bo„yicha asosiy, yordamchi va xizmat
ko„rsatish xonalariga ajratish.
Bajaradigan
vazifalari
bo„yicha xona
turi
Muzeyning funksional zonalari
A – tashrif
buyuruvchilar zonasi
B – xizmat ko„rsatish zonasi
Asosiy
Doimiy ekspozitsiya, muvaqqat
ko„rgazmalar
Fondlar saqlanadigan xonalar
Yordamchi
Kino
va leksiya zali, to„garak xonasi,
dam olish zonasi, axborot-
ma‟lumotnoma xonalari
Xodimlar uchun ishchi xonalar,
laboratoriyalar, ustaxonalar,
kutubxona
Xizmat
ko„rsatuvchi
Vestibyul, garderobxona, bufet,
kiosk,
chekish xonasi, sanitariya
bo„lmalari
Xizmat vetibyuli, xo„jalik
omborlari, inventar saqlanadigan
xonalar,
sanitariya bloklari, texnik
xonalar
Xonalar tashrif buyuruvchilar yoki muzey xodimlari foydalanishiga qarab
ikkita asosiy funksional zonalarga bo„linadi: A – tashrif buyuruvchilar zonasi
(ochiq); B – xizmat ko„rsatish zonasi (yopiq). Maydonlar
xonalarning asosiy
guruhlari o„rtasida muzeyning ixtisoslashuvi, uning kattaligi va ahamiyatiga
bog„liq ravishdataqsimlanadi. Xonalarning o„zaro nisbatlari taxminan
quyidagicha qabul qilinadi :
- ekspozitsiya zallari – 45-55%;
- fondlar saqlanadigan xonalar – 20-25%
-
yordamchi va xizmat ko„rsatish xonalari – 35%.
