343
Agar renta 1000 soʻm boʻlsa, ssudaning bozor foiz stavkasi 5%
boʻlsa, erning narxi
P
åð
1000
5%
100000
5
20000
soʻm
boʻladi.
Haqiqatdan qaraganda renta ijarachining er egasiga toʻlaydigan ijara
haqining bir qismi hisoblanadi. Ijara haqi tarkibiga rentadan tashqari er
ustidagi inshootlarning amortizatsiyasi hamda erga qoʻyilgan
kapital
foizi kiradi. Er egasi er ustiga qandaydir qurilish qilgan boʻlsa yoki
inshootlar qurgan boʻlsa, ularning qiymatini qoplashi kerak,
xuddi
shunday, agar kapital sarflagan boʻlsa, ushbu kapitalga foiz olishi kerak.
Er egasi ushbu kapitalni bankga qoʻyib foiz olishi mumkin edi.
Misol 1. Fermer xoʻjaligida bugʻdoy etishtirish funksiyasi quyidagi
koʻrinishga ega:
Q
x
x
400
2
2
.
Q
- bugʻdoy ishlab chiarish hajmi er maydoni
x
ga bogʻliq. Bir
tsentner bugʻdoyning narxi 20 soʻm. Agar fermerning er maydoni 30
gektar boʻlsa, u er egasiga qancha miqdorda renta toʻlaydi?
Agar foiz
stavkasi bir yilda 10% boʻlsa, bir gektar er narxi necha soʻmga teng
boʻladi?
Echish. Ma’lumki, raqobatlashgan bozorda resurs (ya’ni, er) narxi
uning pulda ifodalangan chekli mahsulotiga teng, ya’ni
dQ
dX
MP
X
x
400 4
.
Erning puldagi chekli mahsuloti:
MRP
X
8000 80
.
Er maydoni 30 gektar boʻlgani uchun
MRP
X
8000 80
8000 80 30 8000 2400 5600
soʻm.
Demak, fermer har bir gektar er uchun 5600 soʻm renta toʻlaydi.
Fermerning umumiy daromadi:
.
204000
20
2
400
2
X
X
R
344
Er narxi=ijara toʻlovlari/Foiz stavkasi=5600/0,1=56000 soʻm bir
gektari uchun.
