• Muvozanatda boʻlmagan bozorlar
  • Muzqaymoq narxi Rasm
  • Misol: Talab va taklifning oʻzgarishi




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet22/342
    Sana13.12.2023
    Hajmi7,53 Mb.
    #118127
    1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   342
    Bog'liq
    MIKROIQTISODIYOT. MAKROIQTISODIYOT (2) (7)

    Misol: Talab va taklifning oʻzgarishi. Faraz qilaylik, issiq 
    havo va boʻron bir yozning oʻzida sodir boʻldi. Bu kombinatsiyani tahlil 
    qilish uchun biz yana uch qadamga ergashamiz. 
    1. 
    Biz ikkala chiziqning ham siljishini aniqlashimiz zarur. Issiq 
    havo talab egri chizigʻiga ta’sir etadi, chunki bu iste’molchilarning 
    istalgan narxda sotib olishni xohlagan muzqaymoq hajmini oʻzgartiradi. 
    Bir vaqtning oʻzida boʻron shakar narxini oshirsa, bu muzqaymoq uchun 
    (a) qismda ortiqchalilik tasvirlangan. Bozor bahosi ($2.50) muvozanat narxdan yuqori 
    boʻlganligi sababli mahsulot taklifi miqdori ( 10 ta muzqaymoq) mahsulotga boʻlgan talab 
    miqdoridan (4 ta muzqaymoq) oshadi. Mol yetkazib beruvchilar muzqaymoq narxini 
    qisqartirish orqali sotish hajmini oshirishga harakat qiladi va bu narxni muvozanat nuqta 
    tomon harakatlantiradi. (b) qismda yetishmovchilik tasvirlangan. Bozor narxi muvozanat 
    narxdan quyida boʻlganligi sababli mahsulotga boʻlgan talab miqdori (10 ta muzqaymoq) 
    mahsulot taklifi (4 ta muzqaymoq) miqdoridan oshadi. Koʻp xaridor oz miqdordagi 
    mahsulotga talab bildirishidan sotuvchilar narxni oshirish orqali manfaat koʻradi. Shunday 
    qilib, ikkala holatda ham narx oʻzgarishi bozorni talab va taklif muvozanati tomon 
    harakatlantiradi.
    Muvozanatda 
    boʻlmagan 
    bozorlar
    Talab 
    hajmi 
    Taklif 
    hajmi 
    Taklif 
    hajmi 
    Talab 
    hajmi 
    Kamomad 
    Ortiqchalik 
    Talab 
    Talab 
    Talab ortiqchaligi 
    Taklif ortiqchaligi 
    Muzqaymoq 
    miqdori 
    Muzqaymoq 
    miqdori 
    Muzqaymoq 
    narxi 
    Muzqaymoq 
    narxi 
    Rasm 


    35 
    taklif egri chizigʻini oʻzgartiradi, chunki bu firmaning har qanday narxda 
    muzqaymoq sotish hajmini oʻzgartiradi. 
    2. 
    Egri chiziqlar biz avval tahlil qilganimizdek bir xil 
    yoʻnalishda oʻzgaradi: talab egri chizigʻi oʻngga siljiydi va taklif egri 
    chizigʻi chapga siljiydi. 12-rasmda bu oʻzgarishlar tasvirlangan. 
    3. 
    12-rasmdan koʻrinib turibdiki, ikkita mumkin boʻlgan natija 
    talab va taklifning nisbiy oʻzgarishiga bogʻliq. Ikkala holatda ham 
    muvozanatli narx oshadi. (a) rasmda taklif biroz tushganda talab koʻproq 
    oshmoqda, muvozanatli miqdor ham oshmoqda. (b) rasm bilan 
    qiyoslaganda, talab biroz oshganda taklif biroz tushmoqda, muvozanatli 
    miqdor ham pasaymoqda. Shu sababli, bu hodisalar muzqaymoq narxini 
    shubhasiz oshirmoqda, lekin sotilgan musqaymoq miqdoriga ta’siri ikki 
    xil (bu ikki xil yoʻl bilan ham ketishi mumkin). 
    Biz muvozanat oʻzgarishini tahlil qilish maqsadida talab va taklif 
    egri chiziqlaridan qanday qilib foydalanishni uchta misolda koʻrib 
    chiqdik. Biror hodisa taklif egri chizigʻini, talab egri chizigʻini yoki 
    ikkala egri chiziqni oʻzgartirsa, siz bu usullardan muvozanatli miqdor va 
    sotilgan mahsulot narxiga qanday ta’sir qilishini prognoz qilishingiz 
    mumkin. 4-jadvalda ikkala egri chiziqning har qanday kombinatsiyasida 
    natija qanday boʻlishini prognoz qilish mumkinligi koʻrsatilgan. Talab 

    Download 7,53 Mb.
    1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   342




    Download 7,53 Mb.
    Pdf ko'rish