Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

38 
Nazorat savollari 
 
1. Raqobatli bozor nima? Mukammal raqobatli bozor turlarini 
qisqacha tasvirlang. 
2. Talab jadvali va talab egri chizigʻi nima va ular qanday bogʻliq? 
Nima sababdan talab egri chizigʻi pastlashadi? 
3. Iste’molchi ta’bining oʻzgarishi talab egri chizigʻining harakatiga 
qanday ta’sir koʻrsatadi? Narxning oʻzgarishi talab egri chizigʻiga 
qanday ta’sir koʻrsatadi? 
4. Popeyening daromadi kamaydi va natijada u koʻproq ismaloq 
sotib ola boshladi. Ismaloq past tovarmi yoki normal tovarmi? 
Popeyening ismaloq uchun talab egri chizigʻi qanday boʻladi? 
5. Taklif jadvali va taklif egri chizigʻi nima va ular qanday bogʻliq? 
Nima sababdan talab egri chizigʻi oʻsadi? 
6. Ishlab chiqarish texnologiyasining oʻzgarishi taklif egri 
chizigʻining oʻzgarishiga sabab boʻladimi? Narxning oʻzgarishi taklif 
egri chizigʻining oʻzgarishiga sabab boʻladimi? 
7. Bozor muvozanatiga ta’rif bering. Bozor muvozanatiga ta’sir 
etuvchi omillarni tasvirlang. 
8. Pivo va pitsa oʻrin toʻldiruvchilardir, chunki ular birgalikda 
rohatlanish uchun foydalaniladi. Pivo narxi oshsa, pitsa uchun taklif, 
talab, talab miqdori, taklif hajmi va narx qanday boʻladi? 
9. Narxning bozor iqtisodiyotidagi roli haqida tushuncha bering.

39 
 
 
III BOB. BOZOR MUVOZANATINI TA’MINLASH 
MODELLARI 
 
3.1. Bozor muvozanati tushunchasi va uni oʻrnatilishi 
 
Muvozanat – bu tizimning shunday bir holatiki, agar unga biron-bir 
tashqi kuch ta’sir qilmasa, u oʻzining ushbu holatini saqlab qoladi.
Talab va taklif modelida talab 
D
chizigʻi bilan taklif 
S
chizigʻining 
kesishgan nuqtasi bozor muvozanatini bildiradi. Demak, bozor 
muvozanati talab hajmi bilan taklif hajmining tengligini ta’minlaydigan 
narx darajasi va tovar miqdori bilan aniqlanadi. Talab va taklif qonuniga 
koʻra shuni ta’kidlash mumkinki, agar bozor muvozanat holatida boʻlsa, 
u holda, uning qatnashchilari tovar narxini yoki tovar miqdorini 
oʻzgartirishga hech narsa sabab boʻlmaydi.
Muvozanat narx 
e
P
(3.11-rasm) deb, shunday narxga aytiladiki, 
agar u bozorda taklif qilinadigan ne’mat miqdori 
S
Q
ni unga boʻlgan 
talab miqdori unga boʻlgan talab miqdori 
D
Q
ga tenglashtirsa, ya’ni
D
S
Q
Q

.
3.1-rasm. Muvozanat narx P

Download 7,53 Mb.