543
27.2-rasm.
IS-LM modeli
Likvidlikning afzallik nazariyasi shuni koʻrsatadiki,
daromadning
har qanday darajasi uchun, real pul qoldigʻi koʻpayishi
foiz stavkasi
kamayishiga olib keladi. Shuning uchun, LM egri chizigʻi 27.3-
rasmdagi kabi, muvozanat A nuqtadan B nuqta tomon ogʻadi. Pul
massasining koʻtarilishi foiz stavkasini
kamaytiradi va daromad
darajasini koʻtaradi.
27.3-rasm.
IS-LM modelida pul taklifi oshishi
IS-LM modelida soliqlar
kamayishi
soliqlarning
pasayishi IS egri chizigʻini
oʻngga
siljitadi muvozanat A
nuqtadan
B nuqtaga
harakatlanadi.
Daromad
Y1dan Y2
gacha ortadi va
foiz stavkasi
r
1
dan
r
2
.
gacha
oshadi.
IS-LM
modelida pul taklifi
oshishi.
Pul taklifidagi oshish LM egri
chizigʻini
pastga
koʻchiradi.
Muvozanat
nuqta A dan B
nuqtaga koʻchadi. Daromad Y1
dan Y2 ga koʻtariladi va foiz
darajasi r1 dan r2 ga koʻtariladi.
Pul taʼminoti oʻsishi.
3 ... va foiz
stavkasini
kamaytirad
ii
2 ... daromad
koʻtaradigan ..
544
IS-LM (investitsiya - jamgʻarmalar, likvidlilikning afzalligi - pul)
modeli foiz stavkasi R bilan daromadlar Y ning bir vaqtning oʻzida har
ikkala bozorda muvozanatni ta’minlaydigan
kombinatsiyalarini topish
imkonini beradi.
Modelning asosiy tenglamalari quyidagilar:
1. Y=C +I + G +Xn — asosiy makroiqtisodiy ayniyat;
2. C = a+b (Y-T) — iste’mol funksiyasi, bu yerda T = Ta + tY;
3. I = e-dR — investitsiya funksiyasi;
4. Xn = d- m`Y - nR — sof investitsiya funksiyasi;
5. M/P =kY - hR — pulga talab funksiyasi.
IS-LM
modelida
koʻrilgan
barcha
tenglamalar
bajarilsa
muvozanatga erishiladi.
Modelning endogen oʻzgaruvchilari Y, C, I, Xn va foiz stavkasi R.
Modelning ekzogen oʻzgaruvchilari G, Ms va chegaraviy soliq
stavkasi t.
a, b, c, d, m`, n, k va h empirik koeffitsiyentlar boʻlib,
musbat va
nisbatan barqarordir.
Y haqiqiy < Y potensial boʻlgan qisqa muddatli davrga muvozanat
koʻrib
chiqilayotganda, modelda, baholar darajasi oʻzgarmas, foiz
stavkasi R va daromad Y oʻzgaruvchan deb olinadi.
Y haqiqiy = Y potensial boʻlgan, ya’ni toʻliq bandlik sharoitida
baholar darajasi R oʻzgaruvchan, Ms nominal kattalik va boshqa barcha
oʻzgaruvchilar real kattaliklardir.
