33.3. Mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirish va
liberallashtirishning ustuvor yoʻnalishlari
Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va yuqori
iqtisodiy oʻsish sur’atlarini saqlab qolish:
- makroiqtisodiy mutanosiblikni saqlash, qabul qilingan oʻrta
muddatli dasturlar asosida tarkibiy va institutsional oʻzgarishlarni
chuqurlashtirish hisobiga yalpi ichki mahsulotning barqaror yuqori
oʻsish sur’atlarini ta’minlash;
648
- xarajatlarning ijtimoiy yoʻnaltirilganini saqlab qolgan holda
Davlat byudjetining barcha darajalarida mutanosiblikni ta’minlash,
mahalliy byudjetlarning daromad qismini mustahkamlashga qaratilgan
byudjetlararo munosabatlarni takomillashtirish;
- soliq yukini kamaytirish va soliqqa tortish tizimini
soddalashtirish siyosatini davom ettirish, soliq ma’muriyatchiligini
takomillashtirish va tegishli ragʻbatlantiruvchi choralarni kengaytirish;
- ilgʻor xalqaro tajribada qoʻllaniladigan instrumentlardan
foydalangan holda pul-kredit siyosatini yanada takomillashtirish,
shuningdek,
valyutani
tartibga
solishda
zamonaviy
bozor
mexanizmlarini bosqichma-bosqich joriy etish, milliy valyutaning
barqarorligini ta’minlash;
- bank tizimini isloh qilishni chuqurlashtirish va barqarorligini
ta’minlash, banklarning kapitallashuv darajasi va depozit bazasini
oshirish,
ularning
moliyaviy
barqarorligi
va
ishonchliligini
mustahkamlash, istiqbolli investitsiya loyihalari hamda kichik biznes va
xususiy tadbirkorlik subyektlarini kreditlashni yanada kengaytirish;
- sugʻurta, lizing va boshqa moliyaviy xizmatlarning hajmini
ularning yangi turlarini joriy qilish va sifatini oshirish hisobiga
kengaytirish, shuningdek, kapitalni jalb qilish hamda korxona,
moliyaviy institutlar va aholining erkin resurslarini joylashtirishdagi
muqobil manba sifatida fond bozorini rivojlantirish;
- xalqaro iqtisodiy hamkorlikni yanada rivojlantirish, jumladan,
yetakchi xalqaro va xorijiy moliyaviy institutlar bilan aloqalarni
kengaytirish, puxta oʻylangan tashqi qarzlar siyosatini amalga oshirishni
davom ettirish, jalb qilingan xorijiy investitsiya va kreditlardan samarali
foydalanish.
Tarkibiy oʻzgartirishlarni chuqurlashtirish, milliy iqtisodiyotning
yetakchi tarmoqlarini modernizatsiya va diversifikatsiya qilish hisobiga
uning raqobatbardoshligini oshirish:
-
milliy
iqtisodiyotning
mutanosibligi
va barqarorligini
ta’minlash, uning tarkibida sanoat, xizmat koʻrsatish sohasi, kichik
biznes va xususiy tadbirkorlik ulushini koʻpaytirish;
649
- ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik
jihatdan yangilash, ishlab chiqarish, transport-kommunikatsiya va
ijtimoiy infratuzilma loyihalarini amalga oshirishga qaratilgan faol
investitsiya siyosatini olib borish;
- yuqori texnologiyali qayta ishlash tarmoqlarini, eng avvalo,
mahalliy xomashyo resurslarini chuqur qayta ishlash asosida yuqori
qoʻshimcha qiymatli tayyor mahsulot ishlab chiqarishni jadal
rivojlantirishga qaratilgan sifat jihatidan yangi bosqichga oʻtkazish
orqali sanoatni yanada modernizatsiya va diversifikatsiya qilish;
- iqtisodiyot tarmoqlari uchun samarali raqobatbardosh muhitni
shakllantirish hamda mahsulot va xizmatlar bozorida monopoliyani
bosqichma-bosqich kamaytirish;
- prinsipial jihatdan yangi mahsulot va texnologiya turlarini
oʻzlashtirish, shu asosda ichki va tashqi bozorlarda milliy tovarlarning
raqobatbardoshligini ta’minlash;
- ishlab chiqarishni mahalliylashtirishni ragʻbatlantirish siyosatini
davom ettirish hamda, eng avvalo, iste’mol tovarlar va butlovchi
buyumlar
importining
oʻrnini
bosish,
tarmoqlararo
sanoat
kooperatsiyasini kengaytirish;
- iqtisodiyotda energiya va resurslar sarfini kamaytirish, ishlab
chiqarishga energiya tejaydigan texnologiyalarni keng joriy etish, qayta
tiklanadigan
energiya
manbalaridan
foydalanishni
kengaytirish,
iqtisodiyot tarmoqlarida mehnat unumdorligini oshirish;
- faoliyat koʻrsatayotgan erkin iqtisodiy zonalar, texnoparklar va
kichik sanoat zonalari samaradorligini oshirish, yangilarini tashkil etish;
- xizmat koʻrsatish sohasini jadal rivojlantirish, yalpi ichki
mahsulotni shakllantirishda xizmatlarning oʻrni va ulushini oshirish,
koʻrsatilayotgan xizmatlar tarkibini, eng avvalo, ularning zamonaviy
yuqori texnologik turlari hisobiga tubdan oʻzgartirish;
- turizm industriyasini jadal rivojlantirish, iqtisodiyotda uning roli
va ulushini oshirish, turistik xizmatlarni diversifikatsiya qilish va sifatini
yaxshilash, turizm infratuzilmasini kengaytirish;
650
- eksport faoliyatini liberallashtirish va soddalashtirish, eksport
tarkibini va geografiyasini diversifikatsiya qilish, iqtisodiyot tarmoqlari
va hududlarning eksport salohiyatini kengaytirish va safarbar etish;
- yoʻl-transport infratuzilmasini yanada rivojlantirish, iqtisodiyot,
ijtimoiy
soha,
boshqaruv
tizimiga
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini joriy etish.
Qishloq xoʻjaligini modernizatsiya qilish va jadal rivojlantirish:
- tarkibiy oʻzgartirishlarni chuqurlashtirish va qishloq xoʻjaligi
ishlab
chiqarishini
izchil
rivojlantirish,
mamlakat
oziq-ovqat
xavfsizligini yanada mustahkamlash, ekologik toza mahsulotlar ishlab
chiqarishni kengaytirish, agrar sektorning eksport salohiyatini sezilarli
darajada oshirish;
- paxta va boshoqli don ekiladigan maydonlarni qisqartirish,
boʻshagan yerlarga kartoshka, sabzavot, ozuqa va yogʻ olinadigan
ekinlarni ekish, shuningdek, yangi intensiv bogʻ va uzumzorlarni
joylashtirish hisobiga ekin maydonlarini yanada optimallashtirish;
- fermer xoʻjaliklari, eng avvalo, qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini
ishlab chiqarish bilan bir qatorda, qayta ishlash, tayyorlash, saqlash,
sotish, qurilish ishlari va xizmatlar koʻrsatish bilan shugʻullanayotgan
koʻp tarmoqli fermer xoʻjaliklarini ragʻbatlantirish va rivojlantirish
uchun qulay shart-sharoitlar yaratish;
- qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini chuqur qayta ishlash, yarim
tayyor va tayyor oziq-ovqat hamda qadoqlash mahsulotlarini ishlab
chiqarish boʻyicha eng zamonaviy yuqori texnologik asbob-uskunalar
bilan jihozlangan yangi qayta ishlash korxonalarini qurish, mavjudlarini
rekonstruksiya
va
modernizatsiya
qilish
boʻyicha
investitsiya
loyihalarini amalga oshirish;
- qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini saqlash, tashish va sotish,
agrokimyo, moliyaviy va boshqa zamonaviy bozor xizmatlari koʻrsatish
infratuzilmasini yanada kengaytirish;
- sugʻoriladigan yerlarning meliorativ holatini yanada yaxshilash,
melioratsiya va irrigatsiya obyektlari tarmoqlarini rivojlantirish, qishloq
xoʻjaligi ishlab chiqarish sohasiga intensiv usullarni, eng avvalo, suv va
651
resurslarni tejaydigan zamonaviy agrotexnologiyalarni joriy etish,
unumdorligi yuqori boʻlgan qishloq xoʻjaligi texnikasidan foydalanish;
- kasallik va zararkunandalarga chidamli, mahalliy yer-iqlim va
ekologik sharoitlarga moslashgan qishloq xoʻjaligi ekinlarining yangi
seleksiya navlarini hamda yuqori mahsuldorlikka ega hayvonot zotlarini
yaratish va ishlab chiqarishga joriy etish boʻyicha ilmiy-tadqiqot
ishlarini kengaytirish;
- global iqlim oʻzgarishlari va Orol dengizi qurishining qishloq
xoʻjaligi rivojlanishi hamda aholining hayot faoliyatiga salbiy ta’sirini
yumshatish boʻyicha tizimli chora-tadbirlar koʻrish.
Iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish, xususiy mulk
huquqini himoya qilish va uning ustuvor mavqeini yanada kuchaytirish,
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojini ragʻbatlantirishga
qaratilgan institutsional va tarkibiy islohotlarni davom ettirish:
- xususiy mulk huquqi va kafolatlarini ishonchli himoya qilishni
ta’minlash, xususiy tadbirkorlik va kichik biznes rivoji yoʻlidagi barcha
toʻsiq va cheklovlarni bartaraf etish, unga toʻliq erkinlik berish, «Agar
xalq boy boʻlsa, davlat ham boy va kuchli boʻladi» degan tamoyilni
amalga oshirish;
- kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni keng rivojlantirish uchun
qulay ishbilarmonlik muhitini yaratish, tadbirkorlik tuzilmalarining
faoliyatiga davlat, huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat idoralari
tomonidan noqonuniy aralashuvlarning qat’iy oldini olish;
- davlat mulkini xususiylashtirishni yanada kengaytirish va uning
tartib-taomillarini soddalashtirish, xoʻjalik yurituvchi subyektlarning
ustav jamgʻarmalarida davlat ishtirokini kamaytirish, davlat mulki
xususiylashtirilgan
obyektlar
bazasida
xususiy
tadbirkorlikni
rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish;
- investitsiya muhitini takomillashtirish, mamlakat iqtisodiyoti
tarmoqlari va hududlariga xorijiy, eng avvalo, toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy
investitsiyalarni faol jalb qilish;
- korporativ boshqaruvning zamonaviy standart va usullarini joriy
etish, korxonalarni strategik boshqarishda aksiyadorlarning rolini
kuchaytirish;
652
- tadbirkorlik subyektlarining muhandislik tarmoqlariga ulanishi
boʻyicha
tartib-taomil
va
mexanizmlarni
takomillashtirish
va
soddalashtirish;
- mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish jarayonlarini
tartibga solishda davlat ishtirokini kamaytirish, davlat boshqaruvi
tizimini markazlashtirishdan chiqarish va demokratlashtirish, davlat-
xususiy sheriklikni kengaytirish, nodavlat, jamoat tashkilotlari va
joylardagi oʻzini-oʻzi boshqarish organlarining rolini oshirish.
Viloyat, tuman va shaharlarni kompleks va mutanosib ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlantirish, ularning mavjud salohiyatidan samarali va
optimal foydalanish:
- ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishni jadallashtirish, xalqning turmush
darajasi va daromadlarini oshirish uchun har bir hududning tabiiy,
mineral-xomashyo, sanoat, qishloq xoʻjaligi, turistik va mehnat
salohiyatidan kompleks va samarali foydalanishni ta’minlash;
- hududlar iqtisodiyotini modernizatsiya va diversifikatsiya qilish
koʻlamini kengaytirish, rivojlanish darajasi nisbatan past boʻlgan tuman
va shaharlarni, eng avvalo, sanoat va eksport salohiyatini oshirish yoʻli
bilan jadal rivojlantirish hisobiga mintaqalar ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlanish darajasidagi farqlarni kamaytirish;
- yangi sanoat korxonalari va servis markazlarini tashkil etish,
kichik sanoat zonalarini tashkil qilish, yirik xoʻjalik birlashmalarining
mablagʻlarini,
banklarning
kreditlarini
va
xususiy
xorijiy
investitsiyalarni jalb qilish hisobiga kichik shaharlar va shaharchalarni
jadal rivojlantirish;
- sanoat va xizmatlar koʻrsatish sohasini jadal rivojlantirish
hisobiga subvensiyaga qaram tuman va shaharlarni kamaytirish va
mahalliy byudjetlarning daromad bazasini kengaytirish;
- sanoat korxonalari va boshqa ishlab chiqarish obyektlarini
joylashtirishga qulay shart-sharoitlar yaratish, xususiy tadbirkorlikni
keng rivojlantirish hamda aholining turmush sharoitini yaxshilash
maqsadida hududlarning ishlab chiqarish, muhandis-kommunikatsiya va
ijtimoiy
infratuzilma
tarmoqlarini
yanada
rivojlantirish
va
modernizatsiya qilish.
| 