• 1.3. Iqtisodiy sistemologiya fanining yondoshuvlari
  •  Iqtisodiy sistemologiya fanining obyekti, metodologik asoslari




    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet14/105
    Sana21.12.2023
    Hajmi2,88 Mb.
    #126082
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   105
    Bog'liq
    Ekonometrika Kaf 15.Iqtisodiy sistemologiya 10ta

    1.2. Iqtisodiy sistemologiya fanining obyekti, metodologik asoslari 
     
    Iqtisodiy sistemologiya fanining oldiga qo‗yilgan vazifalar quyidagilar: 
    – korxonaning biznes-rejasi va me‘yorlarini ilmiy-iqtisodiy asoslash; 
    – biznes-rejani va me‘yorlarni bajarilishini obyektiv va har tomonlama 
    o‗rganish; 
    – moliyaviy, mehnat va moddiy resurslardan samarali foydalanish yo‗llarini 
    aniqlash; 
    – tijorat rejasini bajarilishini nazorat qilish; 
    – ichki zaxiralarni aniqlash va miqdoriy o‗lchash (ishlab chiqarishning barcha 
    bosqichlarida); 
    – ishlab chiqarishning texnik-iqtisodiy ko‗rsatkichlarini prognozlash; 
    – boshqarish yechimini optimalligini sinab ko‗rish va tekshirish (iyerarxiya 
    pog‗onasining barcha bug‗inlarida).
    1.3. Iqtisodiy sistemologiya fanining yondoshuvlari 
    Birinchi vazifa – biznes-reja va me‘yorlarni ilmiy-iqtisodiy asoslash birinchi 
    navbatda xo‗jalik faoliyatini har tomonlama retrospektiv tahlilini amalga oshirish 
    bilan еrishiladi. Ma‘lum bir davr uchun vaqtli qatorlarni tuzish, xo‗jalikning 
    rivojlanishidagi ma‘lum iqtisodiy qonuniyatlarni belgilash imkoniyatini beradi. 
    Shundan so‗ng xo‗jalik faoliyatiga o‗tgan davrda ta‘sir mumkin bo‗lgan asosiy 
    omillar aniqlanadi. Joriy davrda xo‗jalik faoliyati tahliliga alohida е‘tibor qilinadi
    negaki u rejalashtirish oldi davri bo‗lib hisoblanadi. Retrospektiv va joriy tahlil 


    12 
    kelgusiga (perspektiv) tahlil qilish bilan tugallanadi va uning ko‗rsaskichlari 
    rejalashtirilgan – tahlil qilingan ko‗rsatkichlarga to‗g‗ri chiqadi.
    Barcha hollarda pirovard ishlab chiqarish-moliyaviy natijalari qiyosiy tahlil 
    usullaridan, ilg‗or korxonalar ijtimoiy-iqtisodiy samaradorlik ko‗rsatkichlaridan 
    foydalaniladi. Shunday qilib biznes-reja har tomonlama zarur iqtisodiy hisob-kitoblar 
    bilan asoslanadi.
    Ikkinchi vazifa – hisob-kitob va hisobot ma‘lumotlari bo‗yicha biznes-rejalarni 
    bajarilishini va me‘yorlarga rioya qilishni obyektiv va har tomonlama o‗rganish.
    Sanoat korxonalarida tahlil jarayonida ishlab chiqarish dasturining, asosiy 
    mahsulotning miqdori va assortimenti, navi, komplektligi va sifati bo‗yicha 
    bajarilishi, ishlab-chiqarishning barqarorligi, sotish rejasi, yetkazib berish 
    shartnomasining bajarilishi o‗rganiladi.
    Uchinchi vazifa – mehnat, moddiy va moliyaviy resurslardan foydalanishning 
    iqtisodiy samarasini aniqlash. Korxonalarda mehnat vositalari (bino va inshootlar, 
    texnologiyalar, asbob-uskuna, xom-ashyo va materiallar); ishchi kuchi (ishchilar soni va 
    ixtisoslik tarkibi, asosiy, yordamchi, xizmat ko‗rsatuvchi va boshqarish personali, mehnat 
    unumdorligi va boshqalar); moliyaviy resurslar umuman barchasi bo‗yicha izlanishlar olib 
    boriladi.
    To‗rtinchi vazifa – tijorat hisobi va pirovard moliyaviy natijalar tahlilini nazorat 
    qilishdir (uni to‗liq va to‗liq bo‗lmagan shakllarida). 

    Download 2,88 Mb.
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   105




    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Iqtisodiy sistemologiya fanining obyekti, metodologik asoslari

    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish