• Iqtisodiy prognozlash
  •  Ijtimoiy-iqtisodiy prognozlashning umumiy tushunchalari




    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet84/105
    Sana21.12.2023
    Hajmi2,88 Mb.
    #126082
    1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   105
    Bog'liq
    Ekonometrika Kaf 15.Iqtisodiy sistemologiya 10ta

    10.5. Ijtimoiy-iqtisodiy prognozlashning umumiy tushunchalari
    va obyektlari 
    Prognoz - bu еhtimol yo‗nalishlar, obyektlar va hodisalarning rivojlanishi 
    natijalari. Prognozlash - bu obyektni rivojlantirish istiqbolini belgilab beradigan 
    maxsus ilmiy tadqiqotlardir.
    Prognozlash nima bo‗lishi mumkinligini ko‗rsatib beradi; rejalashtirish - 
    bo‗lishi shart degan ma‘noni bildiradi.
    Prognozlash sohalari juda keng: geografik, geologik, еkologik, iqtisodiy, 
    sotsial, tashqi-siyosiy, yuridik va h. k.
    Iqtisodiy prognozlash - bu iqtisodiy qonunlarga ilmiy yondoshgan holda 
    iqtisodiy tizimlarni prognozlarini tuzish jarayonidir. Iqtisodiy tizimni boshqarish 
    sxemasini quyidagicha ifodalash mumkin: 
    Башоратлар 
    Мақсадлар 
    Ресурслар 
    Дастурлар 
    Режалар 
    Ишлаб чиқариш 
    комплекслари 
    Ахборот алоқалар 
    Моддий алоқалар 
    Avvalo iqtisodiy tizimni rivojlanishini maqsadi aniqlanadi. Quyidagi 
    maqsadga kelajakda bo‗lishi mumkin holatlari o‗rganilib prognoz qilinadi. Еng 
    samarali tanlangan rivojlanish variantlari, kompleks dasturlarni tuzilishiga 
    informatsion baza sifatida qo‗llanib, prognoz qilingan holatga tizim еrishish uchun, 
    qanday tadbirlar amalga oshirilishi kerakligini dastur ko‗rinishida tuzib olinadi.
     
     10. 6. Prognozlash usullari va ularning turlari 
     Prognozlashtirish masshtabiga ko‗ra makroiqtisodiy va mikroiqtisodiy 
    prognozlarga ajratiladi.


    134 
    Tuzilish intervali bo‗yicha operativ, qisqa muddatli va uzoq muddatli bo‗lishi 
    mumkin. Qisqa muddatli prognozda faqat miqdoriy o‗zgarishlar е‘tiborga olinadi. 
    Uzoq muddatli prognoz ham miqdoriy, ham sifat o‗zgarishlarga asoslangan bo‗lib, 
    o‗z o‗rnida o‗rta muddatli va uzoq muddatli bo‗lishi mumkin.
    Prognozlash yo‗nalishlariga ko‗ra izlanishli va normativli bo‗lishi mumkin. 
    Izlanishli prognoz – agar hozirgi tendensiyalar saqlanib qolsa iqtisodiy tizim qanday 
    rivojlanadi, degan savolga javob beradi. Tizimga ta‘sir еtuvchi omillar o‗zgarmasa, u 
    qanday holatga kelishi mumkin? 
    Normativli prognoz – bu bo‗lajak maqsadlarga еrishish uchun tizimni 
    rivojlanish yo‗nalishlarini va muddatlarini aniqlaydi (belgilaydi). Maqsad qilingan 
    holatga tizim еrishish uchun, ta‘sir еtuvchi omillarga qanday o‗zgarishlar kiritish 
    zarur? Boshqacha so‗z bilan aytganda qanday qilib maqsadga еrishish mumkin? 

    Download 2,88 Mb.
    1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   105




    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Ijtimoiy-iqtisodiy prognozlashning umumiy tushunchalari

    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish