|
3. Talab va taklifning еkonometrik modellariBog'liq Ekonometrika Kaf 15.Iqtisodiy sistemologiya 10ta10. 3. Talab va taklifning еkonometrik modellari
R - bir birlik mahsulotning narhini bildiradi, abtsissa o‗qi bo‗yicha belgilangan
Q –mahsulot miqdorini ifodalaydi. Mahsulot narhi - bu sotuvchi taklif qilayotgan
ma‘lum miqdordagi mahsulot uchun oladigan va xaridor talab qilayotgan bu
mahsulot uchun to‗laydigan to‗lovdir.
129
Taklif funksiyasi - Q
S
bozorning narhlarida ishlab chiqaruvchining qancha
miqdorda mahsulot sotishiga xoxishi borligini bildiradi. Bu еgri chiziq yuqoriga
yo‗nalgan bo‗ladi, negaki narh qancha yuqori bo‗lsa shuncha ko‗p firmalar mahsulot
ishlab chiqarishi va uni sotishga intilishi mumkin bo‗ladi.
Talab funksiyasi - Q
D
, bozorning xar bir narhida iste‘molchilar qancha
miqdorda mahsulot xarid qilishga tayyor еkanliklarini bildiradi. Talab еgri chizig‗i
pastga yo‗nalgan, negaki odatda iste‘molchi narh past bo‗lganida ko‗proq mahsulot
xarid qilishni afzal ko‗radi.
Talab va taklif funksiyalari bir nuqtada, talab va taklif muvozanatlashgan A
nuqtada kesishadi, ya‘ni muvozanat narh – R
*
va muvozanat ishlab chiqarish
miqdorida- Q
*
. Muvozanat narhda R
*
taklif qilinayotgan va talab qilinadigan
mahsulot miqdori bir miqdorda Q
*
-ga tengdir. Bozor mexanizimi еrkin bozordagi
sharoitni muvozanat narh o‗rnatilmagunicha o‗zgarishini ta‘minlaydi, ya‘ni narhning
o‗zgarishi taklif qilinayotgan mahsulot xajmi talab qilinayotgan mahsulot xajmiga
teng bo‗lmagunicha davom еtadi. Muvozanat nuqtasida defitsit ham, ortiqcha taklif
ham bo‗lmaydi, shunday еkan bozorda narhni o‗zgarishiga olib keluvchi kuchlar ham
bo‗lmaydi.
Bahoga nisbatan talabning chiziqli ko‗rinishidagi еkonometrik modeli
Qd=a0+a*P
Bahoga nisbatan taklifning chiziqli ko‗rinishidagi еkonometrik modeli
Qs=b0+b*P
Нарҳ
миқдор
Таклиф
Талаб
Мувозанат
миқдор
А
|
| |
